Хэрэйдийн ноён Жаха хамбу 1203 онд Чингис хаанд дагаар орох үед өөрийн охин Сорхугтани-г Чингис хааны отгон хүү Толуйд гэргий болгон өгчээ. Түүний нөхөр Толуй өөрийн эцэг Чингис хаан, ах Өгэдэйн хамт аян дайнд байнга морддог байсан тул хөвгүүдээ өсгөж хүмүүжүүлэх ажлыг Сорхугтани хатан хариуцаж байв. Тэрээр хөвгүүддээ өндөр боловсрол олгохын тулд ихээхэн хичээж байжээ.

Сорхугтани эр нөхрөө нас барсны дараа “Толуйн улс” буюу Монголын голомт нутаг, ард иргэдийг захирах болсноор Монголын эзэнт гүрний дотор ихээхэн эрх мэдэлтэй болжээ. Өгэдэй хаан бүх ажил хэргийнхээ талаар Сорхугтани хатантай зөвлөлдөж, түүний ямарваа шийдвэр, тушаалд халдан, өөрчилдөггүй байсан гэдэг. Өгэдэй хаан Сорхугтани-г өөрийн хүү Гүюгт гэргий болгон өгөх гэсэнд тэрээр үр хүүхдээ өсгөж хүмүүжүүлэх хэрэгтэй хэмээн эелдгээр татгалзсан учир ёс журамтай эмэгтэй хэмээн ихэд алдарших болсон ажээ. Сорхугтани христийн шашны несторийн урсгалыг шүтдэг байсан хэдий ч аливаа шашныг хүлцэх монголчуудын уламжлал ёсоор будда, ислам, даосын суртлыг ч дэмжин тэтгэж байжээ. Тухайлбал, өөрийн хувь өмч болгон авсан Дундад Азийн Бухар хотод мадрас (шашны сургууль) байгуулах хэрэгт мөнгө хандивлаж байв. 

1236 онд Өгэдэй хаан урьдны Алтан улсын Хэбэй мужийн 80 мянган хятад өрхийг Толуйн угсааныханд хувь өмч болгон өгчээ. Сорхугтани хатан тус бүс нутгийн аж ахуйг сэргээн босгож, газар тариаланг хөгжүүлэхэд анхаарч, түүнээс авах татварын орлого нэмэгдүүлэхийг оролдож байв.

1246 онд Өгэдэйн ахмад хөвгүүн Гүюг их хааны ширээнд суусныхаа дараа өрнө зүгт аян дайн хийх нэрийдлээр Батын эсрэг байлдахаар хөдлөхөд Сорхугтани Батад нууцаар хэл хүргэн сэрэмжлүүлжээ. Гүюгийг нас барсны дараа Сорхугтанийн ахмад хөвгүүн Мөнх Бат ханы идэвхтэй дэмжлэг, оролцоотойгоор 1251 онд Монголын их хааны ширээнд суув. Ийнхүү Мөнх Монголын их хааны суурийг эзлэхэд Сорхугтани хатны улс төрийн оролцоо, хичээл зүтгэл чухал нөлөө үзүүлжээ. Сорхугтани 1252 онд нас баржээ. Түүнийг их хаадыг оршуулдаг Их хоригт оршуулсан гэдэг. 

Монголчууд Сорхугтани бэхид зориулан Эш хатны цагаан гэр хэмээх тусгай тайлгын гэр байгуулан, дотор нь түүний хөргийг залж, тахих болжээ. Энэ нь эзэнт гүрний дараахь үед “Чингисийн найман цагаан гэр” хэмээх шүтээнийг бий болгож, тайлга тахилга үйлдэх үед түүний нэг болсон ажээ. (Ц.Цэрэндорж)