Үндсэн мэдээлэл:

Адил утгатай үг үхэри да
Төрөл албан тушаал
Цаг үе Манжийн эрхшээлийн үе
Салбар, чиглэл түүх
Бүс нутаг Монгол, БНХАУ, ОХУ

Бүгдийн дарга

Манжийн эрхшээлийн үеийн Дотоод Монгол гэгчид багтсан хошууг захирагчийн албан тушаал.

Манжийн үед зарим хошуудыг угсаа залгамжилсан хэргэм зэрэг бүхий ноёд биш, сонголтоор тавигддаг “бүгдийн дарга” буюу “үхэри да” захирч байв. Бүгдийн дарга нь үе улиран хошуу захирах эрхгүй. Өмнөх үеийн бүгдийн дарга нас барахад дараагийнхыг нь Манжийн эрх баригчид өөрсдийн үзэмжээр, найдвартай гэсэн хэн нэгнийг томилон хошууг захируулдаг байв. Гэвч яваандаа бараг үе залгамжлан захирах маягтай болжээ. Бүгдийн дарга жилд 65 лан мөнгөний пүнлүү авдаг байв.

Манжийн эрхшээлийн үед Дотоод найман хошууны монголчууд, Хөх хотын Тvмэд, Цахар найман хошуу, Сvргийн хошуу, Хар мөрний жанжны харьяа Хөлөнбуйрын Барга, Өөлд, Ховдын сайдын харьяат Өөлд, Мянгад, Захчин, Алтайн Урианхай, Алтан нуурын Урианхай, Тагна Урианхайн хошуудыг бүгдийн дарга захирдаг байв.

1911 онд монголчууд тусгаар тогтнолоо сэргээсний дараа өөрийн улсад багтсан бүгдийн дарга нарыг үе улиран залгамжлах эрхтэй засаг хошуу болгон өөрчилж, хошууны засаг ноёдод цол чимэг олгожээ. (Ц.Цэрэндорж)

 

Ашигласан ном зохиол

Ар монгол дахь хятадын худалдаа-мөнгө хүүлэл (1751-1911), Эмхтгэсэн Очир А., Дашням Г., тайлбар бичсэн Очир А., УБ., 1988

Оюунжаргал О., Манж Чин улсаас монголчуудыг захирсан бодлого, УБ., 2009

Цэрэндорж Ц., Ар, өвөр, гадаад, дотоод Монгол хэмээх нэрийн тухай // Нүүдэлчдийн өв судлал, №10, УБ., 2010

Дэлгэрүүлж үзэх ном зохиол