Адил утгатай үг | Пунцагдандиллин |
Хамаа бүхий үг | Байц уул |
Төрөл | Шашин |
Цаг үе | XVIII-XX зуун |
Хэний хаанчлалын үед | Тэнгэр тэтгэсэн |
Сүмийн онцлог | Ганжуур, Данжуур, Хангал, Магтаал, Ерөөлийн зэрэг ном судрыг уншуулан гүйцэтгэсээр иржээ |
Байгуулагдсан он | 1755 он |
Хаана байсан | Сэцэн хан аймгийн Баатар бэйлийн хошуу |
Сэцэн хан аймгийн Баатар бэйлийн хошууны хийд нь Байц уул хэмээх газар байжээ. Анх Манжийн Тэнгэр тэтгэсэн хааны хорин нэгдүгээр (1755) онд харьяат хошууны нутгийн төв Байц уулын ойр “Пунцагдандиллин” хэмээх хийд байгуулж лам банди нарыг суулгаж, олон зүйлийн номын сургууль хуруулан дэээдийн шавдан бататгах ба энэ хойтын амгалан жаргаланг эдлэхийг хүсэж өдөр бүр Цогчин хуруулж байх ба бас жил дарааллан Ганжуур, Данжуур, Хангал, Магтаал, Ерөөлийн зэрэг ном судрыг уншуулан гүйцэтгэсээр иржээ. Тус хийд эдийн засгийн хувьд Баатар засаг Гомбожавын үед хошууны жасын бүх мал 3308 (адуу 109, үхэр 278, тэмээ 22, хонь ямаа 2899) хэмээн тоологдсон бол XX зууны эхэн болоход хонь, ямаа 3800, үхэр 1179, адуу 245, тэмээ 16 болжээ.
Тэгэхдээ 1828 онд уг хошууны нийт мал сүргийн 24 хувь нь дээрх хийдийн жасын хөрөнгө болж байв. Энэ хошуу жас ядуу хошуунд багтаж байв. Уг хийдэд ямар дацан, сургууль, сүм, суврага байсан тухай мэдээ хомс байдаг. (С.Чулуун, Н.Маралмаа)
МУТТА.ФМ-20.Д-1. ХН-6 (Сэцэн ханы Баатар бэйлийн хошууны хүн ам ба малын данс)
МУТТА. Ф-8.Д-1.ХН-3
Монголын сүм хийдийн түүхээс.(эмхтгэсэн Б.Эрдэнэбилэг). Соёмбо принтинг. УБ., 2012
Монгол Улсын шастир. II боть. УБ.,1997. Хэвлэлд А.Очир. З.Лонжид.Ц. Төрбат
Монголын хүрээ хийдийн түүх, (эмхтгэсэн Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү). Соёмбо принтинг. УБ., 2004
Монголын сүм хийдийн түүхэн товчоон. Адмон принтинг. УБ., 2009
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монголын түүх 2016 он