1. Идэх юмны чанаж болгоогүй нь, эсвэл дутуу болгосон байдал - Зарим нь хандгайн түүхий халуун элэг, бөөрнөөс авч дэлгэрэнгүй...идлээ. Ж.Дамдин. Миний монгол., түүхий будаа (а. Гүйцэд биш чанагдсан будаа; б. [шилжсэн] Шар будаа), түүхий мах (чанаж болгоогүй мах), түүхий гурил (чанаж болгоогүй гурил), түүхий өндөг (болоогүй өндөг, чанаагүй өндөг), түүхийгээр нь идэх (а. Аливаа хүнсний бүтээгдэхүүнийг чанаж болголгүй идэх; б. Жимс самрын боловсорч гүйцээгүй байхад нь идэх), түүхий улаан (тод улаан өнгө) - Эрийн сайн Хан харангуй, гурван настай Улаадай мэргэн хоёр хүр хүр инээлдэж хүрзэн чинээ шүдээ гаргаж, түмэн хүний сүрийг дарах түүхий улаан царайгаа гаргаад… Халх ардын тууль., *түүхий сүүний бяслаг шиг (мантгар цагаан, махлаг цагаан) - Соль бол хатсан борц шиг хүүхэн, энэ чинь түүхий сүүний бяслаг шиг булцгар цагаан хүүхэн байна. Ц.Дамдинсүрэн. Солийг сольсон нь., түүхий идсэнээрээ чоно үхсэнгүй, түргэн явснаараа элч үхсэнгүй [зүйр цэцэн үг] (ажил хэрэгт хурд хэрэгтэй гэсэн санаа), түүхий нь түрий рүү, болсон нь борви руу [зүйр цэцэн үг] (болсон, болоогүй нь хамаагүй хоолоо гаргаж идье гэсэн санаа);