ТҮРИЙ

1. Гутлын зулгийн дээд хэсэг буюу оймсны шилбийг бүрхэх хэсэг - Зарим газар хөлийн шилбэ рүү өшиглөх тул гутлын дэлгэрэнгүй... Ж.Дамдин. Монгол бөх., богино түрий (гутлын зулгийн дээд хэсэг нь намхан), урт түрий (гутлын зулгийн дээд хэсэг нь урт), түрий залгах (түрий залгаж оёх, түрий тавих), хошногоны түрүү (хонь малын хошногоны бүдүүн үзүүрийн үсгүй арьс алганаг), өвөр түрийгээ тэмтрэх (ямар нэгэн зүйлийг хайж хувцас хунараа нэгжих), өвөр түрий [хоршоо] (бүсэлсэн дээлийн энгэрийн доторх зай болон гутлын зулгийн дээд хэсэг), *өвөр түрийдээ орох (маш дотно, сайн найз нөхөд болох, дотно харьцаа үүсгэх) - Өсөхөөс эхлээд өвөр түрийдээ орж үерхэн өссөн найз нөхөр Дэмбэрэлдээ муу санаж, чамайг хэзээ нэг чадна даа гэж шазуураа зууж явж билээ. П.Хорлоо. Хүйсийн хөндийд., *өвөр түрийгээ зузаалах (баяжих, юмтай болох), *түрийний бөөс малгайд гарах ~ түрийний бөөс толгойд гарах (даврах), *түргэн явж түрийгээ хагалах (яарвал даарна, түргэн хийсэн зүйл чанаргүй болдог гэсэн санаа), болсон нь борви руу түүхий нь түрий рүү [зүйр цэцэн үг] (болсон ч байсан, түүхий ч байсан хамаагүй хоолоо гаргаж идье гэсэн санаа);


2. Өмдний шурхнаг.

богино түрий гутлын зулгийн дээд хэсэг нь намхан
урт түрий гутлын зулгийн дээд хэсэг нь урт
түрий залгах түрий залгаж оёх, түрий тавих
хошногоны түрүү тэнэг түрүү
өвөр түрийгээ тэмтрэх ямар нэгэн зүйлийг хайж хувцас хунараа нэгжих
өвөр түрий бүсэлсэн дээлийн энгэрийн доторх зай болон гутлын зулгийн дээд хэсэг
өвөр түрийдээ орох маш дотно, сайн найз нөхөд болох, дотно харьцаа үүсгэх
өвөр түрийгээ зузаалах баяжих, юмтай болох
түрийний бөөс малгайд гарах ~ түрийний бөөс толгойд гарах даврах
түргэн явж түрийгээ хагалах яарвал даарна, түргэн хийсэн зүйл чанаргүй болдог гэсэн санаа
болсон нь борви руу түүхий нь түрий рүү болсон ч байсан, түүхий ч байсан хамаагүй хоолоо гаргаж идье гэсэн санаа