Хүн, амьтны хүзүүний үе харцагын үе хоёрын хооронд байх бөгөөд хавирганы бураа залгалдан орших, нурууны арван хоёр үе дэлгэрэнгүй...
яс - Үхрийн хэдэн сээр үйж байтал замаар морьтой улс яваа чимээ гарав. С.Дашдэндэв. Улаан наран., мэгжин сээр (өндөр, гүдгэр сээр), хар сээр (хүзүүний эхний хоёр үе), сээрийн үе (сээр хоорондын мөгөөрсөн бэхэлгээ), сээр нуруутан (хөвчтөн амьтны салбар хүрээнд багтах толгой, их бие, сүүл бүхий амьтад), сээр заах (а. Хүч тэнхээ ихтэйдээ бардах; б. Эрх сүртэйдээ омгорхох), сээр шаах (үхрийн богино сээрийг мөлжөөд, нүцгэн нударгаар шахаж хугалах монгол эрчүүдийн наадам), сээрэн дунгуй (нуруун дээгүүрээ дамнуулан хаях бөхийн мэх) - Сээрэн дунгуйг хорих арга бол орж ирэх гар, толгойг суган доогуураа оруулахгүй хаавал зохино. Ж.Дамдин. Монгол бөх., сээрийн эм [ургамал] (өргөн хавтгай навчтай, ягаан цэцэгтэй нэг наст өвс, голдуу сээр нурууны өвчнийг анагаах эмд орно), *сээр гозойлгох (омог зааж, дээрэнгүй аашлах), *сээрнийхээ махаа барах (а. Үр ашиггүй зүйлд дэмий зүтгэх; б. Ихээхэн хүч зарах) - Ээ хөө, ах нь дийлнэ гэж үү? Уг нь чам шиг байхдаа сээрнийхээ махыг муугүй барж байж нэг юм үзсэн л юм сан. Д.Наваансүрэн. Эрлийн эцэст., *албаар ам сээр тааруулах (үйл хэргийг зориуд санаатайгаар тааруулах гэж оролдох), хавирга сээрээ түшдэг, сээр хавиргаа түшдэг [зүйр цэцэн үг] (а. Юм бүхэн өөр хоорондоо харилцан уялдаатай байдаг; б. Нэг нэгэндээ дэм болох гэсэн санаа), *сээрийн бөхөөс сэтгэлийн бөх (хатуу зориг, чиг сэтгэл эрхэм гэсэн санаа).мэгжин сээр | өндөр, гүдгэр сээр |
хар сээр | хүзүүний эхний хоёр үе |
сээрийн үе | сээр хоорондын мөгөөрсөн бэхэлгээ |
сээр нуруутан | хөвчтөн амьтны салбар хүрээнд багтах толгой, их бие, сүүл бүхий амьтад |
сээр заах | а. Хүч тэнхээ ихтэйдээ бардах; б. Эрх сүртэйдээ омгорхох |
сээр шаах | үхрийн богино сээрийг мөлжөөд, нүцгэн нударгаар шахаж хугалах монгол эрчүүдийн наадам |
сээрэн дунгуй | нуруун дээгүүрээ дамнуулан хаях бөхийн мэх |
сээрийн эм | өргөн хавтгай навчтай, ягаан цэцэгтэй нэг наст өвс, голдуу сээр нурууны өвчнийг анагаах эмд орно |
сээр гозойлгох | омог зааж, дээрэнгүй аашлах |
сээрнийхээ махаа барах | а. Үр ашиггүй зүйлд дэмий зүтгэх; б. Ихээхэн хүч зарах |
албаар ам сээр тааруулах | үйл хэргийг зориуд санаатайгаар тааруулах гэж оролдох |
хавирга сээрээ түшдэг, сээр хавиргаа түшдэг | а. Юм бүхэн өөр хоорондоо харилцан уялдаатай байдаг; б. Нэг нэгэндээ дэм болох гэсэн санаа |
сээрийн бөхөөс сэтгэлийн бөх | хатуу зориг, чиг сэтгэл эрхэм гэсэн санаа |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он