СӨХӨХ

1. Унжуулсан юмыг өөд нь болгох, шуух - Гантулга шүдэнз зурж хажуудаа байгаа эсгий навтсыг сөхөж харлаа.дэлгэрэнгүй... малгайгаа сөхөж өмсөх (малгайныхаа чихийг дээш шууж өмсөх) - Аав ээж хоёр үнэгэн малгайгаа сөхөж өмсөөд тухлан суухад очиж золгодог сон гэж бодно. С.Удвал. Та бид уулзана., сүүлээ сөхөх (а. Амьтны сүүлээ дээш өргөх) - Нуруугаа хотойлгон сүүлээ сөхөж хэд харайснаа салхи сөрөн зогсож байн байн агаар үнэрлэж байлаа. Ч.Алагсай. Алтайн зам; б. [шилжсэн] Их зан гарган биеэ тоох), хаяа сөхөх (хаяа шуух), хормой сөхөх (хормойг дээш өргөх, дэрвүүлэх) - Тэгээд хажууд нь хүрч ирээд дээлийнхээ хормойг сөхөн, өмднийхөө ташаанаас алчуур гарган, хэгзэрсэн толгойг нь боов. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., *хамраа сөхөх (их зан гаргах) - Гэтэл би хүнтэй эхлээд уулзаж байхдаа зангаа хувиргаж, хамраа сөхөөд байсан юмгүй. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө;


2. Юмны хавхаг таглаа, хавтас зэргийг онгойлгох, нээх - Ажлаа сайн хийгээд хичээлээ сөхөж шалгалтанд бэлтгэж бай! С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., ном сөхөх (ном нээх, унших) - Шоголтой номоо аваачиж өгвөөс номыг сөхөж үзмэгцээ бүх учрыг мэдээд намайг хашрааж билээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., үүд сөхөх (сөхмөл үүдийг дээш өргөж нээх) - Яамай гэж Сүхээ шивэгнээд гэрийн үүдийг аяархан сөхөж босгоор алхав. Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана., хуудас сөхөх (номын хуудсыг эргүүлэн үзэх), өрх сөхөх (гэрийн өрхийг хойш татах), будан сөхөх (манан сарних);
3. [шилжсэн] Мартагдсан юмыг ил гаргах, сэргээх - Ханд бүсгүй улиран өнгөрснөө сөхөн бүртгэх мэт хөмсөгөө буулгав. Т.Дэчингунгаа. Өөдрөг зам., тэмдэглэлээ сөхөх (тэмдэглэлээ эргэн харах) - Яагаад ч юм, энэ зун өдрийн тэмдэглэлээ сөхөн нэг ч юм бичилгүй өнгөрөөжээ. С.Лочин. Газрын дуун., хэрэг сөхөх (өнгөрсөн хэрэг явдлыг дахин задлах), мууг нь сөхөж, муухайг нь хэлэх [зүйр цэцэн үг] (эмзэг газрыг нь хөндөх, муу муухайг нь дуудах).

малгайгаа сөхөж өмсөх малгайныхаа чихийг дээш шууж өмсөх
сүүлээ сөхөх а. Амьтны сүүлээ дээш өргөх
хаяа сөхөх хаяа шуух
хормой сөхөх хормойг дээш өргөх, дэрвүүлэх
хамраа сөхөх их зан гаргах
ном сөхөх ном нээх, унших
үүд сөхөх сөхмөл үүдийг дээш өргөж нээх
хуудас сөхөх номын хуудсыг эргүүлэн үзэх
өрх сөхөх гэрийн өрхийг хойш татах
будан сөхөх манан сарних
тэмдэглэлээ сөхөх тэмдэглэлээ эргэн харах
хэрэг сөхөх өнгөрсөн хэрэг явдлыг дахин задлах
мууг нь сөхөж, муухайг нь хэлэх эмзэг газрыг нь хөндөх, муу муухайг нь дуудах