1. Бие монгол адуунаас багавтар, толгой данхгар, чих урт, үхэр шиг сүүлтэй, их төлөв үнсэн саарал зүстэй, нэг зүйл дэлгэрэнгүй...
битүү туурайтан: илжиг ачуулах дуртай, эргүү магтуулах дуртай [зүйр цэцэн үг] (ухаан муутай хүн юмны наад цаад учрыг олохгүй хий хоосон хөөрцөглөдөг гэсэн санаа), илжиг модон хударгандаа [зүйр цэцэн үг] (нэг хэвийн зүйлд дасаж өөр орчин, нөхцөлд дургүй болох гэсэн санаа) - Илжиг модон хударгандаа дуртай гэгчээр жинчид гэв гэнэт зүгээр суух болсондоо уйтгарлан байж ядах болсон билээ. Д.Намдаг. Цаг төрийн үймээн., эр эмийн хооронд илжиг шиг бүү жороол [зүйр цэцэн үг] (бусдын дотоод хэрэгт хөндлөнгөөс бүү оролц гэсэн санаа) - Хэрэв хийеэ энэ хананд чих байгаад хэлтэй бол “эр эмийн хооронд илжиг бүү жороол” гэж дуугарах буй. З.Баттулга. Уяхан замбуутив., илжиг туурайгаараа тахиглах [зүйр цэцэн үг] (аливаа юм бусдаас ялгагдах анигдах хэмээхийг муу юмд үлгэр болгон ярина), илжигний санаа тэрэггүй [зүйр цэцэн үг] (жинхэнэ бодол өөр юман дээр бий гэсэн санаа), илжгэнд эвэр ургаж, эмст сахал ургах [зүйр цэцэн үг] (жам ёсонд үл нийцэх зүйлийн үлгэрлэсэн санаа), илжигний чихэнд алт хийвч сэгсэрнэ, аргал ус хийвч сэгсэрнэ [зүйр цэцэн үг] (сайн үг хэлсэн ч, муу үг хэлсэн ч ялгаагүй, үг сургаал авдаггүй гэсэн санаа), илжгэн жилийн хавар, илжгэн жилийн намар [зүйр цэцэн үг] (хэзээ ч үл биелэгдэх юмыг заах санаа), илжиг унасан ноён, тахиа унасан түшмэл [зүйр цэцэн үг] (ноён түшмэл хоёрын аль алин нь өөдгүй, дорой гэсэн санаа), илжгэн хулгана [амьтан] (туурайт хулгана), илжгэн цэцэг [ургамал] (а. Модорхог иштэй, илжигний чихтэй адил бөгөөд шаравтар ногоон навчтай, цагаан цэцэгтэй, өвөл цэцэглэдэг, ганддаггүй ургамал: б. Уг модонд ургадаг, хэлбэр бөөрөнхийвтөр, өнгө шар, амт амттайхан, зүйл олон жимс), илжгэн чих (а. Илжигний чихийг дуурайлган хийсэн нэг төрлийн хавсаа боорцог: б. [ургамал] Модонд ургадаг, бөөрөнхийдүү хэлбэртэй, шар өнгөтэй, амтлаг жимс) - Охин хэсэг түгдэрснээ хамаг үнэнийг тоочин ярив. Өгөх юм юу ч үгүйл өртөөний гэрт дагуулж ороод хэдэн ширхэг илжгэн чих өвөрт нь хийж өгөв. Л.Түдэв. Уулын үер;илжиг ачуулах дуртай эргүү магтуулах дуртай | ухаан муутай хүн юмны наад цаад учрыг олохгүй хий хоосон хөөрцөглөдөг гэсэн санаа |
илжиг модон хударгандаа | нэг хэвийн зүйлд дасаж өөр орчин, нөхцөлд дургүй болох гэсэн санаа |
эр эмийн хооронд илжиг шиг бүү жороол | бусдын дотоод хэрэгт хөндлөнгөөс бүү оролц гэсэн санаа |
илжиг туурайгаараа тахиглах | аливаа юм бусдаас ялгагдах анигдах хэмээхийг муу юмд үлгэр болгон ярина |
илжигний санаа тэрэггүй | жинхэнэ бодол өөр юман дээр бий гэсэн санаа |
илжгэнд эвэр ургаж, эмст сахал ургах | жам ёсонд үл нийцэх зүйлийн үлгэрлэсэн санаа |
илжигний чихэнд алт хийвч сэгсэрнэ аргал ус хийвч сэгсэрнэ | сайн үг хэлсэн ч, муу үг хэлсэн ч ялгаагүй, үг сургаал авдаггүй гэсэн санаа |
илжгэн жилийн хавар, илжгэн жилийн намар | хэзээ ч үл биелэгдэх юмыг заах санаа |
илжиг унасан ноён, тахиа унасан түшмэл | ноён түшмэл хоёрын аль алин нь өөдгүй, дорой гэсэн санаа |
илжгэн хулгана | туурайт хулгана |
илжгэн цэцэг | а. Модорхог иштэй, илжигний чихтэй адил бөгөөд шаравтар ногоон навчтай, цагаан цэцэгтэй, өвөл цэцэглэдэг, ганддаггүй ургамал; б. Уг модонд ургадаг, хэлбэр бөөрөнхийвтөр, өнгө шар, амт амттайхан, зүйл олон жимс |
илжгэн чих | а. Илжигний чихийг дуурайлган хийсэн нэг төрлийн хавсаа боорцог; б. ургамал Модонд ургадаг, бөөрөнхийдүү хэлбэртэй, шар өнгөтэй, амтлаг жимс |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он