1. Үс хялгас, олс зэргээр томж хийсэн оосор: дээс томох (ноос үсийг салгаж самчин түүдэг хийсний дэлгэрэнгүй...
дараа баруун солгой эрч оруулан нийтгэх), дээс харайлах (а. Багачуудын тоглоом, хоёр хүн харайлан наадах; б. Өөрөө дээсний үзүүрээс барьж сэжин, өөрөө харайлж наадах), дээсэн дөрөө (а. Дээсээр томж хийсэн дөрөө - Нөгөө муу дээсэн дөрөө тасарч янгианыхаа бүүрэгнээс хальт шүүрээд биеэ татаж чадахгүй явж өглөө; б. Арай чарай гэж аргалж байгаа байдал), дээсэн дөрөөн дээр дэнжгэнэх [зүйр цэцэн үг] (дэнтэй дунтай, дөнгөн данган, яаж ч магадгүй болох) - Амьдрал маань ямар дээсэн дөрөөн дээр байгаа биш. П.Лувсанцэрэн. Уурлахад учир бий., аргамж дээс [хоршоо] (татлага дээс), олс дээс [хоршоо] (юм татаж чангалах, боож баглахад хэрэглэх олс болон хялгасан уяа хүлэг) - Нураах өглөөнөө хятад ажилчид тэр цамхаг дээр гарцгааж, энд тэндээс нь олс дээс татаж, зарим хөндлөвч зэргийг нь хөрөөдөн эхэлж байсан юм. Ч. Чимэд. Магеллан хаагуур гарсан бэ?., сур дээс [хоршоо] (малын арьс ширийг боловсруулан элдэж зүссэн хийгээд хялгас томж хийсэн, юм татаж чангалах, боож баглахад хэрэглэх уяа) - Данжаад нарын мухлагийн ёроолоор хуучин муу сайн хувцас элэнцийн үеийн чимэг зүүлт, сур дээс тэргүүтэн элдэв долоон юм хөглөрүүлсэн хүмүүс сууцгаажээ. С. Эрдэнэ. Халуун өдөр., татлага дээс [хоршоо] (ачаа бараа дарж бөхлөх оосор хүлэг), дээс хэдий урт боловч зангилаатай, зам хэдий хол боловч салаатай [зүйр цэцэн үг] (аливаа зүйлд эмх журам бий гэсэн санаа);дээс томох | ноос үсийг салгаж самчин түүдэг хийсний дараа баруун солгой эрч оруулан нийтгэх |
дээс харайлах | а. Багачуудын тоглоом, хоёр хүн харайлан наадах; б. Өөрөө дээсний үзүүрээс барьж сэжин, өөрөө харайлж наадах |
дээсэн дөрөө | а. Дээсээр томж хийсэн дөрөө; б. Арай чарай гэж аргалж байгаа байдал |
дээсэн дөрөөн дээр дэнжгэнэх | дэнтэй дунтай, дөнгөн данган, яаж ч магадгүй болох |
аргамж дээс | татлага дээс |
олс дээс | юм татаж чангалах, боож баглахад хэрэглэх олс болон хялгасан уяа хүлэг |
сур дээс | малын арьс ширийг боловсруулан элдэж зүссэн хийгээд хялгас томж хийсэн, юм татаж чангалах, боож баглахад хэрэглэх уяа |
татлага дээс | ачаа бараа дарж бөхлөх оосор хүлэг |
дээс хэдий урт боловч зангилаатай, зам хэдий хол боловч салаатай | аливаа зүйлд эмх журам бий гэсэн санаа |
дээс татах | а. Гаднын хүн оруулахгүйн тулд хөл хорьсон тэмдэг болгож гэр хаалганы тус газар дээс уяж сунган тавих; б. Дээслэх |
дээсэн тэмдэглэл | олс дээсээр утга санаа тэмдэглэн харилцах эртний дохионы бичиг |
хилийн дээс | хилийн торгон зааг |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он