1. Хоол боловсруулах эрхтний нэг хэсэг, дээш ходоодтой, доош хошногоны сүвтэй холбоотой: бүдүүн гэдэс дэлгэрэнгүй...
(хүн, амьтны хоол боловсруулах замын төгсгөл хэсэг), нарийн гэдэс (ходоодны нугалуурын төгсгөлөөс бүдүүн гэдэсний эхлэл болсон мухар гэдэс хүртэлх хэсэг) - Манай ноёны ходоод, нарийн гэдэс нь түлэгдсэн бололтой гэж би бодсон. Ж. Пүрэв. Аянга., шулуун гэдэс (бүдүүн гэдэсний төгсгөлийн хэсэг);бүдүүн гэдэс | хүн, амьтны хоол боловсруулах замын төгсгөл хэсэг |
шулуун гэдэс | бүдүүн гэдэсний төгсгөлийн хэсэг |
нарийн гэдэс | ходоодны нугалуурын төгсгөлөөс бүдүүн гэдэсний эхлэл болсон мухар гэдэс хүртэлх хэсэг |
гэдэс алдах | тарга хүч авахгүй болох |
гэдэс базлах | дотор эвгүйцэж базлан өвдөх |
гэдэс гарах | а. Гэдэс нь ил харагдах; б. [шилжсэн] Сайн цадах - Анчин ирэхээс өмнө амаа бид тосдож гэдэс гарлаа. Б.Ринчен. Заан залуудай |
гэдэс гаргах | мал нядлах |
гэдэс дүүрэх | а. Цадах; б. Гэдсэнд хий орох |
гэдэс дүүрэн | цатгалан |
гэдэс мушгих | дотор эвгүйтэн базлан өвдөх |
гэдэс ороолдох | гэдэс зангирах |
гэдэс өлсөх | хоол идэхийг хүсэх |
гэдэс түгжрэх | ходоод хоол боловсруулж чадахаа болих |
гэдэс хуржигнах | гэдэс дүүрч хур хур дуугарах |
гэдэс цайлгах | а. Цагаан идээ идэх - Зун бол хөдөө гарч, гэдэс цайлгах нэрээр айлын мал хариулна. В.Инжаннаши. Хөх судар; б. Гүүний айраг уух |
гэдэс цайх | цагаан идээнд ханах |
гэдэсний өвчин | ходоод гэдэсний замын өвчин |
гэдэсний хижиг | гэдэсний гоц халдварт өвчин |
гэдэсний цагаан хорхой | амьтны гэдсэнд үүсэж бий болдог нялцгай шимэгч хорхой |
гэдсээ сойх | хоол бага идэх, удтал хоол идэхгүй байх |
гэдэс гүзээ | зургаан сав /цөс, ходоод, олгой, нарийн гэдэс, давсаг, самшуу/-ын ерөнхий нэр |
гэдэс дотор | таван цул, зургаан савын ерөнхий нэр |
гэдэс ходоод | хүн амьтны хэвлий, хэвлийн хөндийн эрхтэн |
гэдэс хээл | хүн, амьтны хэвлийн хэсэг |
гэдэс хэвэл | гэдэс хээл |
гэдсэндээ хөлөө хийлцэх | бие биенийхээ мууг үзэх гэж өрсөлдөн тэмцэлдэх |
гэдэс нь өвдсөн юм шиг | үхээнц дорой, бээвийсэн |
гэдэс нь цадавч нүд нь цадахгүй | хэрэгцээ нь гүйцэд хангагдсан байтал бас л авахыг боддог гэсэн санаа |
гэдсийг нь хормойлуулах | алах |
гэдсээ илэх | ажил төрөлгүй алхайн хэвтэх |
гэдэс наашлах | цадах |
гэдэс цадвал хишиг өдөр, нар гарвал сайн өдөр | өөдөлж дэвшихийг бодохгүй залхуу хүнийг шүүмжилсэн хэллэг |
гэрээс гарч гэдэс алдаагүй | а. Хувиа борлуулж суугаа байдал; б. Хал бэрхшээл үзээгүй |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он