ГУРИЛ

1. Амуу тарианы үрийг талхалж, хүнсэнд зориулан идээ бэлтгэх зүйл - Гагцхүү өвөл идэх хэдэн шуудай гурил дэлгэрэнгүй... Д.Нацагдорж. Бүрэн түүвэр., гурил исгэх (гурилд хөрөнгө хийж хөөлгөх), гурил татах (будаа тээрэмдэх), гурил хөвөрлөх (гурилыг бөөрөнхий модоор хавтгайлах), гурил элдэх (зуурсан гурилыг хөвөрлөх), гурилан боов (гурилан бүтээгдэхүүн) - Ах чинь ёотонгоор амтлуулж, шар тосоор зуурсан хоёр бөөрөнхий гурилан боов өглөө. Б. Бааст. Уйтай сэрүүн намар., гурилан шандас (жимсний идээ), гурилын үйлдвэр (үр тариаг тээрэмдэн талхалж гурил хийх үйлдвэрийн газар), арвайн гурил (арвай талхалсан гурил) - Авдрын хөндийгөөс тугалын арьсан туламтай арвайн гурил гаргаж, боодлыг тайлаад, барвигар гараараа хоёр сайн атгаж хийхэд пэнсэлдэй дүүрлээ. Л. Түдэв. Нүүдэл суудал., бүдүүн гурил (бүдүүн ширхэгтэй бор гурил) - Жанжаа ямар нэг юмнаас хулгасан мэт эргүүлэг шүүгээгээ удаан онгичсоноо, дайны жилүүдэд бүдүүн гурил гэж алдаршсан, хивэг шиг гурилаар хайрсан гамбир тавганд тавилаа. Д. Мягмар. Тээрэмчин., дээд гурил (сайн талхалсан цагаан гурил), болсон гурил (хуурсан тариаг талхалж хийсэн гурил) - Галдан, Ану хоёрыг цэргийн мянгатны хамт хүрээн дотуур эргэж үзээд Бор өргөөндөө буцаж ирэхэд нь зэргэлдээ сангийн өргөө гэдгээс мөнгөн домботой цай, тавагтай идээ, мах, ааруул хурууд, болсон гурил оруулж ирэв. Б. Ринчен. Ану хатан., нарийн гурил (нарийн ширхэгтэй цагаан гурил) - Ээ заяа буян нь дэлгэр! гэж уулга алдан хар авдрынхаа цоожийг түлхэн борц гаргаж, нарийн гурил самарч, шөл хийж өгөв. Д. Цэдэв. Унага., хар гурил (хөх тарианы гурил) - Эх минь хар гурил шигшин хоол хийж, уулын согоовор цэцэг нохойн хошуу цай чанаж, бид хэдийгээ гэдэс цатгалан, өр бүтэн явуулах гэж зүтгэсээр л байж билээ. Ч. Чимэд. Магеллан хаагуур гарсан бэ?., хүүргийн гурил (шар бударганын үрээр хийсэн гурил), гурил будаа [хоршоо] (тарьж ургуулсан үр тариа болон түүнийг боловсруулсан зүйл) -Дэлгүүрт морин тэрэг хөтөлдөг ажилтай болсон тул  аймгийн төвөөр нааш цааш гурил будаа агуулахаас зөөж явна. Д. Гармаа. Хуучин хэрэм;


2. Ямар нэг зүйлийг нүдэж тээрэмдэн нунтаг болгосон юм: төмсний гурил (төмсийг хатааж тээрэмдэн нунтаг болгосон нь), ясны дэлгэрэнгүй... (ясыг нунтаглан гурил шиг болгосон нь), *гурил хулгайлсан хүний гуя цагаан (муу хэрэг хийсэн хүний ул мөр яасан ч мэдэгдэнэ гэсэн санаа), *нүглийн нүдийг гурилаар хуурах (аливаа ажил хэргийг хийж гүйцэтгэхдээ ор нэр болгох, оронцоглох).

гурил исгэх гурилд хөрөнгө хийж хөөлгөх
гурил татах будаа тээрэмдэх
гурил хөвөрлөх гурилыг бөөрөнхий модоор хавтгайлах
гурил элдэх зуурсан гурилыг хөвөрлөх
гурилан боов гурилан бүтээгдэхүүн
гурилан шандас жимсний идээ
гурилын үйлдвэр үр тариаг тээрэмдэн талхалж гурил хийх үйлдвэрийн газар
арвайн гурил арвай талхалсан гурил
бүдүүн гурил бүдүүн ширхэгтэй бор гурил
дээд гурил сайн талхалсан цагаан гурил
болсон гурил хуурсан тариаг талхалж хийсэн гурил
нарийн гурил нарийн ширхэгтэй цагаан гурил
хар гурил хөх тарианы гурил
хүүргийн гурил шар бударганын үрээр хийсэн гурил
гурил будаа тарьж ургуулсан үр тариа болон түүнийг боловсруулсан зүйл
төмсний гурил төмсийг хатааж тээрэмдэн нунтаг болгосон нь
ясны гурил ясыг нунтаглан гурил шиг болгосон нь
гурил хулгайлсан хүний гуя цагаан муу хэрэг хийсэн хүний ул мөр яасан ч мэдэгдэнэ гэсэн санаа
нүглийн нүдийг гурилаар хуурах аливаа ажил хэргийг хийж гүйцэтгэхдээ ор нэр болгох, оронцоглох