ГАРГАХ

1. Юмыг дотроос гадагш шилжүүлэх: авдраас гаргах (авдар дотор байсныг гадна болгох), агаарт дэлгэрэнгүй... (агаар салхинд гаргах), буу гаргах (буу гарган ирж сүрдүүлэх), гараас гаргах (хийж буй зүйлээ бүрэн дуусгах), оруулах гаргах [хоршоо] (а. Ямар нэгэн зүйлийг ил байлгах, далд хийх; б. Нааш цааш явуулах);


2. Явуулах: бэлчээрт гаргах (бэлчээх) -  Нэг удаа адуугаа усалж бэлчээрт гаргах гэж явтал мөндөртэй бороо оров.дэлгэрэнгүй... гадаадад гаргах (хил давуулан гадаад улсад явуулах), үдэж гаргах (үдэж мордуулах) - Намайг үдэж гаргах нэг хүн дутуу байгааг нөхөх гэсэн шиг цугларсан улсын хажууд, хаанаас ч гараад ирсэн юм, нэг хөх ямаа машины хойноос ширтээд зогсож байгаа харагдана. П. Лувсанцэрэн. Хөдөөгийн дуун., хадамд гаргах (охиноо айлын бэр болгох),
3. Зайлуулах: ажлаас гаргах (ажлаас халах), гаргуунд нь гаргах (зөнд нь орхих, хэрэгсэхгүй хаях), замаас дэлгэрэнгүй... (зам хазайлгах), золиосонд гаргах (золиос болгох), мах гаргах (чанасан махыг тогооноос гаргах), хүүхэд гаргах (амаржих) - Ноёны бага хатан хүүхэд гаргах гэж байна гэнэ гэхэд харанхуйд Тогоогийн царай ямар болсныг хэн харах билээ. С. Удвал. Их хувь заяа., цэрэг гаргах (а. Цэрэг явуулах; б. Гадаадын цэргийг эх орноосоо явуулах, зайлуулах);

4. Бичиг баримт үйлдэх: өргөдөл гаргах (өргөдөл бичиж өгөх) - Үнэхээр тийм байдалтай байгаа юм бол дахин хүчинтэй өргөдөл гаргах дэлгэрэнгүй... Б. Нямаа. Бид гурав., баримт гаргах (баримт бичиж өгөх), баталгаа гаргах (юмыг нотолсон баримт бичиг бичих), гомдол гаргах (гомдол мэдүүлэх, гомдсоноо илэрхийлэх), тогтоол гаргах (асуудлыг шийдвэрлэсэн баримт бичиг батлах), зээл гаргах (тодорхой болзолтойгоор мөнгө зээлэх санхүүгийн үйл ажиллагаа);
5. Ямар нэг зан байдал үзүүлэх: дүр гаргах (дүр үзүүлэх, дүр бий болгох), их зан гаргах (ихэмсэглэх, өөрийгөө ихэд дэлгэрэнгүй...
6. Буй болгох, бэлтгэх, үзүүлэх: бослого гаргах (эсэргүүцэн тэмцэх, зэвсэгт тэмцэл хийх) - Манай сумынхан Ишдоржийг өмөөрч дэлгэрэнгүй... До. Цэнджав. Хөх жавар., бүтээгдэхүүн гаргах (эд юмыг боловсруулан бэлэн болгох), гал гаргах (гал асаах) - Тэгээд тамхи шүдэнзээ тэмтэрсэнээ уурхайд гал гаргах хориотойг санаад болив. С. Пүрэв. айлын бүсгүйг мартахгүй., гэрэл гаргах (гэрэл асаах) - Өвлийн шөнийн уртыг хэлэх үү, өвгөдийн сүүжний чилэхийг хэлэх үү, бас дээр нь хоёул гэрэл гаргах лаагүйгээс тус тусын харанхуй гэрт уйтгарлан сууна. Ц. Доржготов. Хуруун чинээ лааны гэрэл., дүн гаргах (дүгнэх) - Майхан дотор аяллын дүн гаргах гэж бөөн маргаан дэгджээ. Л. Түдэв. Олз эрсэн хоёр., зогсоол гаргах (зогсоол бий болгох), зориг гаргах (зориглох) - Биед нь монгол эхийн цус эргэлдэн, цээжинд нь монгол зүрх цохилж байгаа хүн бүхэн өнөөдөр хатан зориг гаргах хэрэгтэй. Ч. Лодойдамба. Тунгалаг тамир., зүтгэл гаргах (идэвх зүтгэлтэй ажиллах), кино гаргах (кино үзүүлэх), маргаан гаргах (маргалдах), гүүний үрс гаргах (гүү барих үеэр хийдэг нэгэн зан үйл), морьд гаргах (морьдыг уралдах замд нь гаргах), ном гаргах (ном бичиж хэвлүүлэх) - Сайн ном гаргах зорилготой тэр шаардлага нь залуу зохиолч бидний зохиолоо сайжруулахаас урьдаар номтой болох гэсэн явуургүй хийрхлийг гайгүй дарж өгдөг байлаа. Х. Зандраабайдий. Дашдооров., өнцөг гаргах (юманд өнцөг бий болгох), санал гаргах (санаснаа хэлэх) - Өөлд гишүүн үе үе чуулган дээр тэс өөр санал гаргах юм уу, эсвэл өөрийнхөөрөө зүтгэж намжмал байдлыг сэргээнэ.Л. Одончимэд. Нэг ангийнхан., мөрөө гаргах (а. Ул мөрөө үлдээх; б. Цагаан сарын шинийн нэгний өглөө тогтоосон сайн зүг лүүгээ явж жилийн ажил үйлсийн бүтэмжээ даатгах уламжлалт зан үйл), мэдээ гаргах (ямар нэг юмны тухай мэдээ бэлтгэх, мэдээлэх), идэвх гаргах (юманд мэрийх, санаачилга тавих), санаачилга гаргах (санаачлах), сонин гаргах (сонин хийж бэлэн болгох), сураг гаргах (сураг мэдээ олох, сураг дуулах) - Хожим намайг хөдөөнөөс хот, хотоос хөдөөгийн хорих газрыг дамжин хэсч явахад миний ул мөр алдарч, амраг гэргий минь мэдээ сураг гаргах гэж монгол нутгийн олон замын уулзвар дээр ядаж явсан байж билээ. С. Доржпалам. Яргуй дэлгэрэх цагаар., утаа гаргах (а. Юмыг дутуу асааж май тавих - Урьд шөнө тамхиа барчихсан хүн, дэлгүүр хүрч утаа гаргах юм олж авъя гэж шийджээ. П. Баярсайхан. Сармагчин бол сармагчин; б. [шилжсэн] Айл гэр болох - Эцгийн голомт залгах газар дээрх ганц хүү нь төрсөн нутагтаа ирсэн байтлаа өөрийн гэсэн юу юу ч үгүй, утаа гаргах тулгын гурван чулуу ч үгүй, хаа газрын цагаачин шиг айл айлын тогоо өнгийн өдөр хоног төөрүүлж хээр тэнэж явдаг. Б. Догмид. Ус уухын заяа), үг хэл гаргах (өгүүлэл тавих), хожоо гаргах (ашиг бий болгох, хэн нэгийг хожих боломж бий болгох), худаг гаргах (худаг бий болгох, худаг малтах) - Усны судал олбол худаг гаргах ч тийм амлаж болдоггүй ажил ч биш л юмсан. Б. Догмид. Адууны тэнгэр., хэвлэн гаргах (хэвлүүлэх) - Монгол Улсын дээд, дунд олон шатны сургуулиудад Гэсэрийн туужийг программд оруулан судалдаг тул энэ дурсгалт бичгийг шинэ үсгээр яаралтай хэвлэн гаргах явдал шаардагдаж байна. Ц. Дамдинсүрэн. Чандманийн түлхүүр., хээ гаргах (хээлэх, хээ тавих), шийдвэр гаргах (шийдэх) - Төрж өссөн нутагтаа ажиллах, тэр тусмаа олон түмний сонгуулийг хүлээж, аймаг орны ажил, ард иргэдийн амьдралын талаар шийдвэр гаргах түвшингийн ажил хийхээр зориг шулуудна гэдэг төрүүлсэн эцэг эхдээ хамаг үнэнээ хэлдгийн адил ихийг бодогдуулдаг юм билээ. Л. Одончимэд. Төрөлх нутагтаа ажилласан хөгжөөнтэй жилүүд., шөл гаргах (а. Мах чанасан шөл уудлах; б. Хүнсэнд мал төхөөрөх), өрөө гаргах (өрөө бэлдэх) - Бичиг баримт шүүн үзэхэд бэлдэж, тусгай өрөө гаргасныг мэдэгдэж сайд намайг тусгайлан явуулбай. Б.Ринчен. Сандо амбан;
7. Арилгах, байргүй болгох: биеийн чилээ гаргах (биеийн чилээг арилгах, биеэ амраах) - Хүлэг морьдыг нь хээр аваачиж идээшлүүлэх, дэлгэрэнгүй... С.Эрдэнэ. Хонгорзул., бээрээг гаргах (бээрээг арилгах, дулаацуулах), ёроолыг нь гаргах (юмыг уудлан гаргаж ирэх, бүрэн илрүүлэх), цангаа гаргах (юм уух, ам цангахыг болиулах), ядаргаа гаргах (ядаргааг арилгах), *алганы загатнаа гаргах (хүн алгадах, зодох), *нүдний хор гаргах (хэсэгхэн хугацаанд унтаад авах, дуг хийх - Гал сөнөөгчид ч босоцгоож нүдний хор гаргах чөлөө олгохгүй шуугилдав. С. Пүрэв. Их усны хаялга);
8. Бичиг үсэг унших, бичиг мэдэх: бичиг гаргах (а. [хуучирсан] Бичиг үсэг мэдэх; б. Гадагш нь бичиг явуулах), үсэг дэлгэрэнгүй... [хуучирсан] (үсэг мэдэх, унших) - Бичиг үсэг гаргахгүй бүдүүлэг гэгчийн ард болжээ. Ц.Дамдинсүрэн. Гологдсон хүүхэн;
9. Мал алах, нядлах, төхөөрөх: идэш гаргах (өвөл, хаврын улиралд идэж хэрэглэх махаа бэлтгэж мал нядлах), *мал дэлгэрэнгүй... (а. Мал алах; б. Малыг хашаа байрнаас гаргах), хонь гаргах (а. Хонь нядлах, хонь төхөөрөх; б. Хонио хашаанаас нь гаргах), хоол гаргах (а. Идшинд мал алах; б. Чанасан хоолыг тогооноос нь гаргах), *бөөр гаргах ~ бөөрийг нь гаргах (а. Мал төхөөрөх, мал нядлах; б. Хүн алах) - Шар цэрэг хүрээд ирэхийн цагт миний бөөрийг гаргуулчихаж дөнгөнө шүү дээ. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал;
10. Ааглах, дийлдэхгүй болох; тэнхээгээ гаргах (ааглах) - Тэг тэгсээр үе тэнгийнхнээ гаргахаа байж аймаг сумын зарим дэлгэрэнгүй... С.Лочин нар. Галтай залуу нас.

авдраас гаргах авдар дотор байсныг гадна болгох
агаарт гаргах агаар салхинд гаргах
буу гаргах буу гарган ирж сүрдүүлэх
гараас гаргах хийж буй зүйлээ бүрэн дуусгах
оруулах гаргах а. Ямар нэгэн зүйлийг ил байлгах, далд хийх; б. Нааш цааш явуулах
бэлчээрт гаргах бэлчээх
гадаадад гаргах хил давуулан гадаад улсад явуулах
үдэж гаргах үдэж мордуулах
хадамд гаргах охиноо айлын бэр болгох
ажлаас гаргах ажлаас халах
гаргуунд нь гаргах зөнд нь орхих, хэрэгсэхгүй хаях
замаас гаргах зам хазайлгах
золиосонд гаргах золиос болгох
мах гаргах чанасан махыг тогооноос гаргах
хүүхэд гаргах амаржих
цэрэг гаргах а. Цэрэг явуулах; б. Гадаадын цэргийг эх орноосоо явуулах, зайлуулах
өргөдөл гаргах өргөдөл бичиж өгөх
баримт гаргах баримт бичиж өгөх
баталгаа гаргах юмыг нотолсон баримт бичиг бичих
гомдол гаргах гомдол мэдүүлэх, гомдсоноо илэрхийлэх
тогтоол гаргах асуудлыг шийдвэрлэсэн баримт бичиг батлах
зээл гаргах тодорхой болзолтойгоор мөнгө зээлэх санхүүгийн үйл ажиллагаа
дүр гаргах дүр үзүүлэх, дүр бий болгох
их зан гаргах ихэмсэглэх, өөрийгөө ихэд тооцон аяглах
муу зан гаргах муухай аашлах
бослого гаргах эсэргүүцэн тэмцэх, зэвсэгт тэмцэл хийх
бүтээгдэхүүн гаргах эд юмыг боловсруулан бэлэн болгох
гал гаргах гал асаах
гэрэл гаргах гэрэл асаах
дүн гаргах дүгнэх
зогсоол гаргах зогсоол бий болгох
зориг гаргах зориглох
зүтгэл гаргах идэвх зүтгэлтэй ажиллах
кино гаргах кино үзүүлэх
маргаан гаргах маргалдах
гүүний үрс гаргах гүү барих үеэр хийдэг нэгэн зан үйл
морьд гаргах морьдыг уралдах замд нь гаргах
ном гаргах ном бичиж хэвлүүлэх
өнцөг гаргах юманд өнцөг бий болгох
санал гаргах санаснаа хэлэх
мөрөө гаргах а. Ул мөрөө үлдээх; б. Цагаан сарын шинийн нэгний өглөө тогтоосон сайн зүг лүүгээ явж жилийн ажил үйлсийн бүтэмжээ даатгах уламжлалт зан үйл
мэдээ гаргах ямар нэг юмны тухай мэдээ бэлтгэх, мэдээлэх
идэвх гаргах юманд мэрийх, санаачилга тавих
санаачилга гаргах санаачлах
сонин гаргах сонин хийж бэлэн болгох
сураг гаргах сураг мэдээ олох, сураг дуулах
утаа гаргах а. Юмыг дутуу асааж май тавих; б. [шилжсэн] Айл гэр болох
үг хэл гаргах өгүүлэл тавих
хожоо гаргах ашиг бий болгох, хэн нэгийг хожих боломж бий болгох
худаг гаргах худаг бий болгох, худаг малтах
хэвлэн гаргах хэвлүүлэх
хээ гаргах хээлэх, хээ тавих
шийдвэр гаргах шийдэх
шөл гаргах а. Мах чанасан шөл уудлах; б. Хүнсэнд мал төхөөрөх
өрөө гаргах өрөө бэлдэх
биеийн чилээ гаргах биеийн чилээг арилгах, биеэ амраах
бээрээг гаргах бээрээг арилгах, дулаацуулах
ёроолыг нь гаргах юмыг уудлан гаргаж ирэх, бүрэн илрүүлэх
цангаа гаргах юм уух, ам цангахыг болиулах
ядаргаа гаргах ядаргааг арилгах
алганы загатнаа гаргах хүн алгадах, зодох
нүдний хор гаргах хэсэгхэн хугацаанд унтаад авах, дуг хийх
бичиг гаргах а. [хуучирсан] Бичиг үсэг мэдэх; б. Гадагш нь бичиг явуулах
үсэг гаргах үсэг мэдэх, унших
идэш гаргах өвөл, хаврын улиралд идэж хэрэглэх махаа бэлтгэж мал нядлах
мал гаргах

а. Мал нядлах; б. Малыг хашаа байрнаас гаргах

хонь гаргах а. Хонь нядлах, хонь төхөөрөх; б. Хонио хашаанаас нь гаргах
хоол гаргах а. Идшинд мал алах; б. Чанасан хоолыг тогооноос нь гаргах
бөөр гаргах~бөөрийг нь гаргах а. Мал төхөөрөх, мал нядлах; б. Хүн алах
тэнхээгээ гаргах ааглах