ШИРҮҮН

1. Зөөлөн гэдгийн эсрэг утга: ширүүн арьс (зөөлөн биш арьс), ширүүн билүү (гадна тал дэлгэрэнгүй...


2. [шилжсэн] Морь малын зан авир хурц: ширүүн морь (хурц зан авиртай морь), хурц ширүүн [хоршоо] (огцом догшин);
3. [шилжсэн] Хүний үг, зан байдал хатуу догшин - Цэргийн ахлагч өндөр чийрэг биетэй, өтгөн шар сахлаа сэрвийлгэсэн, ширүүн байрын эр дугуй цэнхэр дэлгэрэнгүй... Б.Нямаа. Арандалынхан., ширүүн авир (догшин авир) - Сая ирсэн Далайханы элчид би жаахан ширүүн авир гаргасан байж магадгүй. Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа., ширүүн дайн (хүч тэнцвэргүй хатуу ширүүн дайн), ширүүн зан (догшин зан), ширүүн салхи (хүч ихтэй салхи) - Ширүүн салхи ой модыг шуугиулж, цасны саарал үүлс ярагдан, газар тэнгэрийн савслагаар ганц хоёр од гялав цалав хийж харагдав. Б.Нямаа. Арандалынхан., ширүүн тулалдаан (үхэх сэхэхээ үзэлцсэн тулаан) - Чуулалт хаалганы хүнд нүсэр бэхлэлтийг эзлэх, аймшигт ширүүн тулалдаан эхэллээ. Т.Рэнцэн. Шинэ даваа., ширүүн үг хэлэх (зандран дайрч хатуу үг хэлэх) - За нөхөд минь уучлаарай, би та нарт ширүүн үг хэлчих шиг боллоо. Л.Түдэв. Нүүдэл., ширүүн харцтай (догшин харцтай) - Суман дарга ширүүн харцтай том хар нүдээ эргэлдүүлж байв. П.Хорлоо. Багш., ширүүн хүн (хатуу, догшин зан авиртай хүн) - Хүү бэйл нь угийн догшин ширүүн хүн гэсэн ч тэр өдөр царай зүс нь барайчхаад бүр шалчийж гүйцсэн байлаа. С.Дашдэндэв. Улаан наран., ширүүн эсэргүүцэл (хүчтэй, хатуу эсэргүүцэл), ширүүн догшин [хоршоо] (хатуу харгис авир) - Хэрэв өрсөлдөгч амьтан ширүүн догшин хөдөлбөл мөн тэрчлэн хөдөлдөг юм. Ж.Дамдин. Миний монгол.

ширүүн арьс зөөлөн биш арьс
ширүүн билүү гадна тал нь хатуу, арзгар билүү, гуранз
ширүүн гар а. Эвэршсэн гар; б. [шилжсэн] Хатуу харгис зантай
ширүүн гараар өсгөх хатуу чанга өсгөж хүмүүжүүлэх
ширүүн бороо ус ихтэй азарган бороо
ширүүн даавуу том ширхэгтэй даавуу
ширүүн найруулга хийн түрэлт ихтэй, хатуу гийгүүлэгч үсгүүд олон орсон байдал
ширүүн үс зөөлөн биш үс
хатуу ширүүн харгис догшин
ширүүн морь хурц зан авиртай морь
хурц ширүүн огцом догшин
ширүүн авир догшин авир
ширүүн дайн хүч тэнцвэргүй хатуу ширүүн дайн
ширүүн зан догшин зан
ширүүн салхи хүч ихтэй салхи
ширүүн тулалдаан үхэх сэхэхээ үзэлцсэн тулаан
ширүүн үг хэлэх зандран дайрч хатуу үг хэлэх
ширүүн харцтай догшин харцтай
ширүүн хүн хатуу, догшин зан авиртай хүн
ширүүн эсэргүүцэл хүчтэй, хатуу эсэргүүцэл
ширүүн догшин хатуу харгис авир