ХУСАХ

1. Хурц тонгоргоор үс, сахал зэргийг үлдэгдэлгүй авах: сахлаа хусах (сахлаа тонгорог зэрэг хэрэгслээр дэлгэрэнгүй...


2. Хальс дурс болон наалдсан, илүүдсэн зүйлийг ховхлон авах, салгах, арилгах: хусаж арилгах (малтаж, ховхолж авах) - Энд тэнд дэлгэрэнгүй... Л.Түдэв. Уулын үер., морины хөлс хусах (морины хөлсийг хусуураар арилгах) - Манай хэд биеэс буусан сагагийн хөлсийг хусаагүй морь шивэртүүлдэг юм гэж хэлээд сагагийн хөлсийг хусав. Д.Цэдэв. Айргийн амт., тогоо хусах (тогоонд наалдсан зүйлийг, хусуураар малтах), хальсыг нь хусах (хальсыг нь цэвэрлэх), хүрзээр хусах (ямар нэг зүйлийг хүрзээр ховхлох) - Байшингийн чулуун хана түшүүлж тавьсан модон хүрзээр хусаж гадагш гарлаа. Д.Мягмар. Уянгын туужууд., муу нэрийг хусавч арилдаггүй, сайн нэрийг хүсэвч олдоггүй [зүйр цэцэн үг] (муу нэрээс салахад хэцүү, сайн нэрийг олоход бэрх гэсэн санаа);

3. Сав суулгад хийсэн үр тариа зэрэг үйрмэг юмыг яндаж тэгшлэн хэмжих: шанаганд хийсэн будааг хусах (шанагатай будааг амсартай нь дэлгэрэнгүй...
4. Хоосортол талах, хонжин мөлжих: голомтыг нь хусах (айлын эд хөрөнгийг хоослох, хонжин мөлжих), хөрөнгөө хусах дэлгэрэнгүй...
5. Идэж уусан зүйл эвгүйдэж, ходоод гашуу оргин дотор зурж өвдөх: чээж хусах (чээж гашуу оргих), шар хусах (а. Ходоод гашуу оргих; б. дэлгэрэнгүй...
6. Барилдаж байгаа бөхийнхөө хөлийг хөндлөнгөөс нь маш доогуур хавсран унагах мэх: ганцхан хусаад унагах (ганцхан хавсраад унагах);
7. [шилжсэн] Данс, тэмдэглэлээс хасаж гаргах: огцруулах: албан тушаалаас нь хусах (албан тушаалаас нь огцруулах), нэрийг нь дэлгэрэнгүй... (нэрийг нь хасах), данс хусах (данснаас гаргах, хасах).

сахлаа хусах сахлаа тонгорог зэрэг хэрэгслээр үлдээлгүй авах
үсийг нь хусах үсийг нь тонгорог зэргээр үлдээлгүй авах
хусаж арилгах малтаж, ховхолж авах
морины хөлс хусах морины хөлсийг хусуураар арилгах
тогоо хусах тогоонд наалдсан зүйлийг, хусуураар малтах
хальсыг нь хусах хальсыг нь цэвэрлэх
хүрзээр хусах ямар нэг зүйлийг хүрзээр ховхлох
муу нэрийг хусавч арилдаггүй сайн нэрийг хүсэвч олдоггүй муу нэрээс салахад хэцүү, сайн нэрийг олоход бэрх гэсэн санаа
шанаганд хийсэн будааг хусах шанагатай будааг амсартай нь тэнцүүлж тэгшлэн хэмжих
голомтыг нь хусах айлын эд хөрөнгийг хоослох, хонжин мөлжих
хөрөнгөө хусах хөрөнгөө үрэн таран хийх
цээж хусах

цээж гашуу оргих

шар хусах а. Ходоод гашуу оргих; б. [шилжсэн] Уур омог хүрэх
ганцхан хусаад унагах ганцхан хавсраад унагах
албан тушаалаас нь хусах албан тушаалаас нь огцруулах
нэрийг нь хусах нэрийг нь хасах
данс хусах данснаас гаргах, хасах

8. Шууд идэх. [шилжсэн] Бид хэд хуушуурыг хуушуурыг яасан хурдан хусчихав аа. - Тийм ээ. Өлсцгөөсөн юм байлгүй. [шилжсэн] 9. Ажлаас халах, чөлөөлөх. [шилжсэн] Ажлаас нь хусах. О.Самбуудорж.Монгол хэлний этгээд үг хэллэгийн толь. 10. Хулгайлах. [шилжсэн] Миний номыг хэн нь хусчихдаг байна аа. О.Самбуудорж.Монгол хэлний этгээд үг хэллэгийн толь.

Зочин 2015-05-08 15:44:38