1. Гонзгой урт, хоёр тал хэм тэгш биет, атирч гулсаж мөлхөж хөдөлдөг нугаламгүй доод амьтан: хорхой дэлгэрэнгүй...
идэх (а. Жижиг эрвээхийн олон хөлт өт ноосон эдлэл, үст эдлэл зэргийг гэмтээн сүйтгэх; б. Шүдний эд ялзран үрэвсэх), хорхой идсэн хөшиг (эрвээхий зэрэг жижиг шавжийн өтөнд идэгдсэн хөшиг), хорхой идсэн шүд (ялзарч үрэвссэн шүд), урт хорхой [цээр] (могой), хорхой шавж [хоршоо] (мөлхөх, нисэх зэрэг өчүүхэн амьтад, өт шавж) - Гишүү, мөчир хамаагүй хаяад байвал хорхой шавж ихдэж, сүүлдээ ойгүй болно. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг., өт хорхой [хоршоо] (өт болон бусад жижиг шавж), *хорхойд хоргүй (гэмгүй, ноомой номхон) - Олныг түйвээсэн энэ гурван хижээл лам “хорхойд хоргүй мөрөөрөө амьтад” шиг амгалан харагдаж байв. Ж.Дамдиндорж. Суваргын нууц., хорхойн мөрөөр хорь хонож, аалзны мөрөөр арав хонох [зүйр цэцэн үг] (дэмий юмаар хөөцөлдөж цаг алдах гэсэн санаа), олгой хорхой [амьтан] (маш их хортой, говьд байдаг гэлцдэг домгийн амьтан), цох хорхой [амьтан] (хатуу давхар далавчтай шавж), чийгийн хорхой [амьтан] (ус чийгтэй газар орших, нялцгай биет хорхой), шанаган хорхой [амьтан] (газар усны сүүлгүй амьтан, мэлхийн авгалдай);хорхой идэх | а. Жижиг эрвээхэйн олон хөлт өт ноосон эдлэл, үст эдлэл зэргийг гэмтээн сүйтгэх; б. Шүдний эд ялзран үрэвсэх |
хорхой идсэн хөшиг | эрвээхэй зэрэг жижиг шавжны өтөнд идэгдсэн хөшиг |
хорхой идсэн шүд | ялзарч үрэвссэн шүд |
урт хорхой | могой |
хорхой шавж | мөлхөх, нисэх зэрэг өчүүхэн амьтад, өт шавж |
өт хорхой | өт болон бусад жижиг шавж |
хорхойд хоргүй | гэмгүй, ноомой номхон |
хорхойн мөрөөр хорь хонож, аалзны мөрөөр арав хонох | аливаа амар бүтэх хялбархан ажилд ихээхэн цаг хүч зарах, хэт удаан хийх гэсэн санаа |
олгой хорхой | маш их хортой, говьд байдаг гэлцдэг домгийн амьтан |
цох хорхой | хатуу давхар далавчтай шавж |
чийгний хорхой | ус чийгтэй газар орших, нялцгай биет хорхой |
шанаган хорхой | газар усны сүүлгүй амьтан, мэлхийн авгалдай |
хорхой ааруул | шүүрэн шанага зэргээр гоожуулан шүүж уртавтар нарийн хэлбэр оруулж хатаасан жижиг ааруул |
хорхой мөөг | шавжин дээр ургадаг нэгэн зүйл жижиг мөөг |
хорхой үс | залуу хүний толгойд цагаас эрт ургасан цагаан үс |
хорхой хялгас | адууны сүүлд ургасан хугарсан бүдүүн охор хялгас |
хорхой шүд | маш жижигхэн шүд |
хорхой цэцэг | өдлөг онь бүхий навчтай, цацаг хэлбэрт улаан баг цэцэг бүхий хоёр наст өвслөг хорт ургамал |
хорхой нь гозгонох | шохоорхон хүсэх, дур хүрэх, ямар нэг юмыг хийх гэхээс байж ядах |
хорхой хөдлөх ~ хорхой хүрэх | ямар нэгэн юманд шунан хүсэх, шунан дурлах |
хорхойг нь хүргэх | хүнийг ямар нэгэн юманд хүсэл дурыг нь татаж өдөөх |
хорхойг нь хөдөлгөх | хорхойг нь хүргэх |
хорхойгоо гаргах | шохоорхож байсан зүйлээ авах буюу хийж санаа амрах |
хорхойгоо дарах | багахан юм идэж хүслээ хангах төдий болох |
хорхой идсэн баавгай шиг | дүрсгүйтэх, учиргүй их харайн цовхрох |
Тус толь нь Мөнхгал компанийн зөвшөөрлөөр монгол бичгийн 'Menksoft 2012' үсгийн тиг хэрэглэж байна.
Тус толийн талаарх санал хүсэлтээ
contact@mongoltoli.mn хаягаар ирүүлнэ үү.
© Монгол хэлний их тайлбар толь 2016 он