1. Хаалттай битүү зүйлийг онгойлгох: захиа нээх (захианы дугтуйг задлан онгойлгох), дэлгэрэнгүй...хаалга нээх (үүд онгойлгох, дэлгэх) - Тэгэхээр нь мань Хайдав хаалгыг нь нээгээд хартал нөгөө олон хутагт хувилгаад сууцгаахыг үзэж их л гайхан өрөвджээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., гал нээх (буудах) - Тэднийг хараад Төмөр: Одоо гал нээе! гэв. Ч.Лувсанжав. Дамдины бага хүү., ам нээх (дуугарах) - Өнөөх лам хүн маань ам нээв. Л.Түдэв. Уулын үер., нүд нээх (а. Дээд доод хоёр зовхио салгах - Үхэх нь, бурхан минь гэж Бизъяа дуулдах төдий хэлээд нүд нээмээр завдсанаа дахин анив. З.Баттулга. Хөх тэнгэр; б. Төрсөн хүн, амьтны анх удаа харах нь - Нүдээ нээсэн гөлөг нэг хөөрхөн. Ертөнцийн гурван хөөрхөн; в. [шилжсэн] Юм үзэж нүд тайлах), *нээхтэй хаахтай (олон ааштай хүн), *ам нээвэл, уушги нээх (нэгэнт л ярьж эхэлсэн бол сэтгэл доторх бүхнээ бүгдийг нь гаргаж хэлэх хэрэгтэй гэсэн санаа) - Анги ламтан та ам нээвэл, уушги нээ гэдэг сэн. О.Цэндсүрэн. Халуун салхи., ханш нээх (ичигсэд хөдлөх; билгийн улирлын зурхайн ёсны жилийн хорин дөрвөн улирлын нэг, аргын улирлын дөрөвдүгээр сарын эхний арав хоногийн дотор тохиолдоно), нүүхэд унаа, нээхэд түлхүүр [зүйр цэцэн үг] (тухайн зүйлийг хийхдээ өөрт нь таарах багаж хэрэгслийг ашиглах гэсэн санаа);
2. Ажил төрлийг эхлүүлэх, саадгүй болгох:
үзэсгэлэн нээх (үзэсгэлэнг олон нийтэд үзүүлэхэд бэлэн болох),
дэлгэрэнгүй...уурхай нээх (газрын баялагтай газарт үйлдвэр байгуулах), хурал нээх (хурал эхэлснийг мэдэгдэн үг хэлэх) - Одоогийн Сүхбаатарын чөлөөнд тусгай шинэ индрийг байгуулж анхдугаар хурлыг нээлээ. Д.Гонгор нар. Д.Сүхбаатарын тухай дурдатгалууд., данс нээх (а. Ямар нэгэн зүйлийг данслан хөтлөхөөр болж тусгай дэвтэр гарган бичих; б. Байгууллага, хувь хүн арилжааны харилцах данстай болох), зам нээх (а. Явах замыг бартаа багатай, саадгүй болгох; Шинэ зам ашиглалтад оруулах; б. [шилжсэн] Шинэ боломж олох);
3. [шилжсэн] Зодох, цохих:
хамрыг нь нээх (хамар луу нь цохиж цус гаргах),
намалдгийг нь нээх (хамраас нь цус гартал
дэлгэрэнгүй...зодох, жанчих).
- захиа нээх - захианы дугтуйг задлан онгойлгох
- хаалга нээх - үүд онгойлгох, дэлгэх
- гал нээх - буудах
- ам нээх - дуугарах
- нүд нээх - а. Дээд доод хоёр зовхио салгах -Үхэх нь, бурхан минь гэж Бизъяа дуулдах төдий хэлээд нүд нээмээр завдсанаа дахин анив. З.Баттулга. Хөх тэнгэр б. Төрсөн хүн, амьтны анх удаа харах нь Нүдээ нээсэн гөлөг нэг хөөрхөн. Ертөнцийн гурван хөөрхөн в. [шилжсэн] Юм үзэж нүд тайлах.
- нээхтэй хаахтай - олон ааштай хүн
- ам нээвэл уушги нээх - нэгэнт л ярьж эхэлсэн бол сэтгэл доторх бүхнээ бүгдийг нь гаргаж хэлэх хэрэгтэй гэсэн санаа
- ханш нээх - ичигсэд хөдлөх билгийн улирлын зурхайн ёсны жилийн хорин дөрвөн улирлын нэг, аргын улирлын дөрөвдүгээр сарын эхний арав хоногийн дотор тохиолдоно
- нүүхэд унаа нээхэд түлхүүр - тухайн зүйлийг хийхдээ өөрт нь таарах багаж хэрэгслийг ашиглах гэсэн санаа
- үзэсгэлэн нээх - үзэсгэлэнг олон нийтэд үзүүлэхэд бэлэн болох
... үргэлжлүүлэн харах ...- уурхай нээх - газрын баялагтай газарт үйлдвэр байгуулах
- хурал нээх - хурал эхэлснийг мэдэгдэн үг хэлэх
- данс нээх - а. Ямар нэгэн зүйлийг данслан хөтлөхөөр болж тусгай дэвтэр гарган бичих б. Байгууллага, хувь хүн арилжааны харилцах данстай болох
- зам нээх - а. Явах замыг бартаа багатай, саадгүй болгох Шинэ зам ашиглалтад оруулах б. [шилжсэн] Шинэ боломж олох
- хамрыг нь нээх - хамар луу нь цохиж цус гаргах
- намалдгийг нь нээх - хамраас нь цус гартал зодох, жанчих
