I
1. Хоёр талдаа иртэй, шулуун, хуйд дүрж зүүх, сэлмээс арай бага, ган төмрөөс хийсэн хүйтэн зэвсэг -дэлгэрэнгүй... Бэлгүтэйн зүүн мөрийг Бүрибөх илдээр хага цавчив. Монголын нууц товчоо., дам илд (том илд) - Иш урт ир агуу их илдийг дам илд хэмээмүй. Гучин зургаат тайлбар толь., хатан илд (хат сайт илд) - Харьтан дайсантай цавчилдах, хатан илд тань хурц болтугай! Б.Ринчен. Гүнж., илд бамбай [хоршоо] (халз тулалдаан үед цавчих хамгаалах зэвсэг, хэрэглэл), илд жад [хоршоо] (халз тулааны үед цавчих, хатгах хүйтэн зэвсэг) - Илд жадыг сурсан нь хувилгаан мэт хурц, харвах намнахыг боловсорсон нь салхи адил түргэн. В.Инжаннаши. Хөх судар., илд зэвсэг [хоршоо] (илд мэс тэргүүтэн хүйтэн зэвсэг), илд сүх [хоршоо] (халз тулаанд хэрэглэх, богино болон урт иштэй, цавчих хүйтэн зэвсэг) - Илд сүх барьсан ард ханцуй шуун, хормой сойж, шаламгайлан зогсох нь маш аймшигтай сүртэй. В.Инжаннаши. Хөх судар., илд сэлэм [хоршоо] (нэг ба хоёр талдаа иртэй, байлдаан тулаанд хэрэглэх нэг төрлийн цавчин тасчих хүйтэн зэвсэг) - Илд сэлэм хэрэглэх эрдмийг зааж өгөөд, сурган өгүүлрүүн… В.Инжаннаши. Хөх судар., илд хурц боловч ус тасалж чадахгүй [зүйр цэцэн үг] (хүчтэй зүйлд ч дийлэхгүй юм бий гэсэн санаа);
2. [шилжсэн] Арга заль -
дэлгэрэнгүй...Урин тачаангуйн хурц илдийг боловсруулахын эрдмийг судалсан хүүхэн Иүй Бай-хуа гэдэг Цэрэнлхам цагаан харыг гялбалзуулсаар баруун дамнуурчны шавартай гудамжаас гарч ирэх нь эсрэг тохиолдоно. Д.Нацагдорж. Зохиолууд.
- дам илд - том илд
- хатан илд - хат сайт илд
- илд бамбай - халз тулалдаан үед цавчих хамгаалах зэвсэг, хэрэглэл
- илд жад - халз тулааны үед цавчих, хатгах хүйтэн зэвсэг
- илд зэвсэг - илд мэс тэргүүтэн хүйтэн зэвсэг
- илд сүх - халз тулаанд хэрэглэх, богино болон урт иштэй, цавчих хүйтэн зэвсэг
- илд сэлэм - нэг ба хоёр талдаа иртэй, байлдаан тулаанд хэрэглэх нэг төрлийн цавчин тасчих хүйтэн зэвсэг
- илд хурц боловч ус тасалж чадахгүй - хүчтэй зүйлд ч дийлэхгүй юм бий гэсэн санаа
Ижил үг
