I
1. Өөрийн биеийг тээж төрүүлсэн эмэгтэй болон эмэг эх: нагац эх (эхийн төрлийн эх) - дэлгэрэнгүй...Залуу эр ер бусын хүчээр нагац эхээ чирээд хэдэн алхам өнгөрөв. Б.Нямаа. Арандалынхан., хадам эх (ханилсан эр эм хоёрын эрийн эх нь эмэгтэйд, эмийн эх нь эрэгтэйд хадам эх болно) - Хадам эх нь энэ Доржпаламыг Ма ноёны хүү мөн гэж баталж байв. С.Дашдэндэв. Улаан наран., хойд эх (төрсөн эхийн дараа, төрсөн эцэгтэй ханилсан эх) - Миний эх бол хойд эх ч гэсэн миний эх юм. Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана., хөтөлт эх (тээж төрүүлээгүй боловч хөхөө хөхүүлж өсгөсөн эх), төрүүлсэн эх (тээж төрүүлэн, өсгөн бойжуулсан эх) - Чи миний төрүүлсэн эх мөнөөсөө мөн шүү. Д.Содномдорж. Түм буман хүүхэд., эмэг эх (өөрийн эцэг эхийн эх) - Залуудайн эмэг эх Булжуухай мөн. Б.Ринчен. Заан Залуудай., эх барих ухаан (хүний жирэмслэх, төрөх, нярайлсны дараа эмнэлгийн тусламж үзүүлэх тухай ухаан), эх баригч (эх барих ухаан мэргэшсэн хүн) - Залуучуудын дунд эх баригч хүүхэн ганцын зэрэг байв. Ч.Чимид. Хавар намар., эх барьсан эх (төрөхөд нь хүйг нь боож авсан хүн), эхийн алдар одон (олон хүүхэд төрүүлсэн ээжид олгох шагнал), эхийг нь эцээхгүй, тугалыг нь тураахгүй [зүйр цэцэн үг] (хэнийг ч гомдоохгүй гэсэн санаа), эх сайтын охин ухаалаг, эцэг сайтын хүү цэцэн [зүйр цэцэн үг] (эцэг эх сайтай хүн хүмүүжилтэй, ухаантай байдаг гэсэн санаа), эхийн зүү барьж сур ирэхийн үйл бүтнэ, аавын уурга барьж сур адуу мал өснө [зүйр цэцэн үг] (ажил хөдөлмөр хийж сурах нь өөдөлж баяжихын эх гэсэн санаа);
2. Төллөдөг мал:
эх мал (төл гаргадаг мал);
3. [шилжсэн] Төрсөн газар, орон нутаг, улс:
эх дэлхий (манай гараг),
эх нутаг (өөрийн төрж өссөн газар) -
дэлгэрэнгүй...Эх нутгаа мөрөөдөн, элгэн саднаа санагалзан, эгшиглэж шүлэглэсэн нь энэ байна. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., эх орон (тухайн үндэстэн ястны он удаан жил суурьшсан, түүх соёл, аж амьдралын өлгий нутаг) - Арвин дэлгэр эх орны алтан өлгийд оршин суугч ... Ч.Лхамсүрэн. Хүрэн морь., эх оронч сэтгэлгээ (эх орноо гэсэх үзэл санаа), байгаль эх (эх дэлхий), этүгэн эх (а. Газар; б. Өссөн төрсөн нутаг);
4. Айраг тараг зэрэг идээний исгэх хөрөнгө:
таргийн эх (тараг бүрэх эсгэхээр авч тавьсан хөрөнгө),
дэлгэрэнгүй...эх хөрөнгө [хоршоо] (а. Идээ ундааны зүйлийг үүсгэн исгэхэд зориулсан эх; б. Үйлдвэрлэл явуулах, арилжаа наймаа хийхэд үүсгэр болсон бэл мөнгө).
Ижил үг
