III
Сураг, мэдээ чимээ: хэл авах (а. Хүний харилцан хоорондоо бичиг захиа нэвтрэлцэх буюу амаар мэдээ дэлгэрэнгүй...авалцах - Агуйдаа нуугдаж өөртэйгөө ам хэл авалцаж бай гэсэн гэж Пагма авгай хэлээд галдаа аргал хийв. П.Хорлоо. Багш; б. Үг авах), хэл барих (а. Хоёр хүний хооронд хэл мэдээ залгуулж холбоо барих; б. Дайсны талаас хүн олзлон авах), хэл дуулах (мэдээ сонсох) - Алс замд яггүй эвдрэл тохиолдвол бааз минь хэл дуулаад очиж автлаа мөн ч уддаг байж билээ. Ж.Бямбаа. Их аяныхан., хэл дуулгах (тухайн зүйлийн талаар сураг ажиг сонсгох, мэдээ өгөх) - Сургагчийн гэр оронд яаж хэл дуулгана даа, хөөрхий холын хүн, манай төлөө явж амь үрэгдсэн дээ. С.Удвал. Их хувь заяа., хэл залгуулах (а. Дамын мэдээ хүргэх - За нөхөд минь бид юуны урьд дайсны хэл залгуулдаг унааг салгаж авъя. Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана; б. Үг нэвтрэх, орчуулах - Тэр үдэш Феодор Осокин, Батбаяр эрдэмтэн хоёрын хэл залгуулах гэж бас нэлээд зүдэрчээ. Б.Ринчен. Үүрийн туяа), *хэл зөөх (хоёр хүний хооронд үг уламжлах), хэл илгээх (ямар нэгэн явдлын тухай бусдаар дамжуулан сонсгон мэдэгдэх), хэл ирэх (дамжуулсан хэл чимээг олж сонсох) - Татгалзаж байна гэсэн хэл ирэхэд явахаа түдгэлзэж байлаа. С.Удвал. Их хувь заяа., хэл өгөх (хэрэг явдлыг уламжлан мэдэгдэх) - Би таныг ингэж хэлнэ ч гэж итгэж байсан, би танд захиа илгээж болзошгүй хэл өгөхийг бодно. С.Удвал. Их хувь заяа., хэл өгүүлэх (хүнээр дамжуулан мэдээ хүргүүлэх), хэл хүргэх (үг мэдээг уламжлах дамжуулах зэргээр нэвтрүүлэх) - Би яарч явна. Харин Шагдарт хэл хүргэх гэж танайд ирлээ. Д.Мягмар. Уянгын туужууд., хэл явуулах (хэл мэдээ өгөх) - Дарга нарт хэл явуулж цэргүүдийнхээ араас шахаж өг гэж тушаалаа. С.Удвал. Их хувь заяа., хэл мэдээ [хоршоо] (аливаа бичиг захидал, хэл сураг мэтээр мэдэгдэх харилцах мэдээ) - ”Сүхбаатараас хэл мэдээ ирэх болсон баймаар юм” гэж бас хүлээж сууна гэв. С.Удвал. Их хувь заяа., хэл сураг [хоршоо] (мэдээ сураг ажиг), хэл ул [хоршоо] (а. Яриа хөөрөө; б. Сураг чимээ, хэл ус), хэл улгүй [хоршоо] (а. Хэл чимээгүй; б. Үг дуугүй), хэл ус [хоршоо] (а. Хэл ул; б. Гадаад хэлний мэдлэг), хэл чимээ [хоршоо] (сураг мэдээ) - Долгор тийн ганцаар үлдчихээд ахаасаа хэл чимээ хүлээн хоёр сар шахам болсон ч, хариу үгүй л байв. С.Лочин. Газрын дуун., хэл хээр хонуулах, уршиг усанд унагах [зүйр цэцэн үг] (худал үг толгой цусдана гэсэн санаа), хэл туулайнаас хурдан, тангараг гангаас хатуу [зүйр цэцэн үг] (үнэн үг бүхнээс хүчтэй гэсэн санаа).
- хэл авах - а. Хүний харилцан хоорондоо бичиг захиа нэвтрэлцэх буюу амаар мэдээ авалцах; б. Үг авах
- хэл барих - а. Хоёр хүний хооронд хэл мэдээ залгуулж холбоо барих; б. Дайсны талаас хүн олзлон авах
- хэл дуулах - мэдээ сонсох
- хэл дуулгах - тухайн зүйлийн талаар сураг ажиг сонсгох, мэдээ өгөх
- хэл залгуулах - а. Дамын мэдээ хүргэх; б. Үг нэвтрэх, орчуулах
- хэл зөөх - хоёр хүний хооронд үг уламжлах
- хэл илгээх - ямар нэгэн явдлын тухай бусдаар дамжуулан сонсгон мэдэгдэх
- хэл ирэх - дамжуулсан хэл чимээг олж сонсох
- хэл өгөх - хэрэг явдлыг уламжлан мэдэгдэх
- хэл өгүүлэх - хүнээр дамжуулан мэдээ хүргүүлэх
... үргэлжлүүлэн харах ...
Ижил үг
