II
1. Монгол гэрийн туурга босгон барих зориулалт бүхий торлон үдэж бэхэлсэн савханцар яс мод: бага хана дэлгэрэнгүй...(арван хоёроос арван гурван толгойтой хана), зайдан хана (ханын үдээрийн зай нь алс, нүд нь их, нүүц нь хол хана), зууравч хана (ханын толгой нь арав хүрэхгүй хагас хана), их хана (арван дөрвөөс арван таван толгойтой хана), ханын толгой (унины бөгсийг сагалдаргаар бэхлэн тавьж тогтоох жижиг ацууд), ханын үдээр (ханын моднуудыг товчлон үдэх бэхлээс), ханын үдээс (ханыг үдэх сур), ханын шийр (ханын газарт суурилан тулж тогтох доод хэсэг), хана амлах (монгол гэрийн ханыг амаар нь нийлүүлж угсрах), ханын ам (монгол гэрийн ханыг нийлүүлэн боох уулзвар), ханын нохой ам (хоёр ханын нийлдэггүй буруу ам), ханын нүд (дэлгэсэн ханын дөрвөлжин нүхнүүд), ханын боодол (ханын амыг нийлүүлж, ам бүрийг дарж боодог, адууны дэл хялгасаар эрчлэн, хар сураар гогцоолдон томсон дээс), ханын тур (ханын матаастай ар, өвөр талын бүхэл хийгээд толгой шилбэний огтлоост мод), хатавчны хана (толгой талын хоёр захдаа хоёр үдээр бүхий богинохон модтой хана), ханын цаг (хананд байрлуулдаг том цаг), *ханын нүдээр харах (хайхрамжгүй байх, тоохгүй байх гэсэн санаа), *хана үдмээр (маш туранхай, туйлын эцэнхий гэсэн санаа) - Туранхай тэмээг хана үдмээр тэмээ гэдэг нь тэмээнийхээ үдээрээр хана үддэг малчин монголчуудын л хэлэнд байдаг юм шиг байна. Чой.Лувсанжав. Орос монгол өвөрмөц хэлцийн толь., *хана мөргүүлэх (залилах, хууран мэхлэх), *хананд харваад оготно онох (санаандгүй аз завшаан тохиолдох), *хананд шахах (гарах газаргүй болгох, аргагүй байдалд оруулах), ханын нүдээр шургаад хаалгаар багтахгүй бүдүүрэх [зүйр цэцэн үг] (эд хөрөнгө идэж завшиж баяжих гэсэн санаа), ханан гэр холдож, хадан гэр ойртох [зүйр цэцэн үг] (өтлөх, үхэх дөхөх) - Эцэг нь насан турхруу болж, өвчин хуучинд дийлдэж бие доройтсон нэгэн хавар – “Ханан гэр минь холдох шиг байна, хадан гэртээ ойртъё” гэж эхнэр хүүхдэдээ хэлээд Шар хоолой руу гэрээ нүүлгэж байсан нь Батсайханы дотор бүдэг бадаг үлджээ. Ч.Чимид. Хавар намар., ханан гэрээсээ холдож, хадан гэртээ очих [зүйр цэцэн үг] (үхэх, нас эцэслэх гэсэн санаа), ханын ёроолд төрж, хадны ёроолд үхэх [зүйр цэцэн үг](жамтай юм жамаараа гэсэн санаа);
2. Барилга байшингийн туурга:
байшингийн хана (байшингийн туурга),
пүнзний хана (пүнзний туурга),
дэлгэрэнгүй...хана эвдэгч төхөөрөмж [хуучирсан] (эрт дээр үед цайзын хана эвдэх, зэвсэглэсэн дайчдыг цайз давуулах, хөлөг онгоцыг дэгээдэн авахад хэрэглэдэг байсан үзүүртээ хүнд том дэгээтэй, дүүжинт хөшүүрэг хэлбэртэй төхөөрөмж), хана туурга [хоршоо] (байшин барилгын хажуу тал) - Хядуулж байгаа тэдний цус нь сүмийн хана туурга өөд харван тусна. Чехийн эртний домог тууж., ханын зураг (байшингийн ханан дээр хадсан буюу зурсан зураг), ханын сонин (байгууллагын дотоод үйл ажиллагаа, холбогдох хууль дүрмийг сурталчилсан хананд хадаж нийтэд үзүүлэх самбар), ханан гүрвэл [амьтан] (өнгө бор, бор эрээн, бие нь жижиг хайрстай дөрвөн мөч богино, савартаа соруултай, түүгээрээ ханан дээрх ялаа батганыг барьж иддэг амьтан, бүхэл биеийг хатааж эмд хэрэглэнэ);
3. Барилгыг шавардахад шаврыг тогтоохын тул туурганд барьж хадах сараалж:
хана хадах (сараалж хадах);
4. Сур, шагай харвахад өрөх өндөр өрөг:
хана сур (нэгэн зүйл өрсөн хасааны нэр),
хана харвах (өрөг харвах);
5. Дотоод эрхтний дотор тал:
гэдэсний хана (гэдэсний дотор тал); 7. Хананы дүрстэй буюу үйлдэлтэй зүйл:
дэлгэрэнгүй...ханан бөх (тэмээний бөх нэг тийшээ эсвэл хоёр тийшээ яльгүй хэвийсэн нь), ханан дуганцаг (хана дугуйлж боогоод, хаалга барьж, дээгүүр нь хана хөндөлсүүлэн халхалж бүрсэн түр оромж), ханан мөргүүлэг (ханан хад), ханан ташаалавч (ханын мод мэт жишүү нарийн модоор хийсэн ташаалавч), ханан хад (эгц өндөр хад), ханан хээ (ханын нүд мэт дөрвөлжин нэгэн зүйл хээ), ханан цонх (нарийн урт модоор ханын нүд мэт дөрвөлжлөн нүх гарган үйлдээд цаас наадаг байсан хуучны цонх).
- ханын толгой - унины бөгсийг сагалдаргаар бэхлэн тавьж тогтоох жижиг ацууд
- ханын үдээр - ханын моднуудыг товчлон үдэх бэхлээс
- ханын үдээс - ханыг үдэх сур
- ханын шийр - ханын газарт суурилан тулж тогтох доод хэсэг
- хана амлах - монгол гэрийн ханыг амаар нь нийлүүлж угсрах
- ханын ам - монгол гэрийн ханыг нийлүүлэн боох уулзвар
- ханын нохой ам - хоёр ханын нийлдэггүй буруу ам
- ханын нүд - дэлгэсэн ханын дөрвөлжин нүхнүүд
- ханын цаг - хананд байрлуулдаг том цаг
- ханын нүдээр харах - хайхрамжгүй байх, тоохгүй байх гэсэн санаа
... үргэлжлүүлэн харах ...- хана үдмээр - маш туранхай, туйлын эцэнхий гэсэн санаа
- хаалгаар багтахгүй байх - их зан гарган айлчилж ирэхээ болих
- хана мөргүүлэх - залилах, хууран мэхлэх
- хананд харваад оготно онох - санаандгүй аз завшаан тохиолдох
- хананд шахах - гарах газаргүй болгох, аргагүй байдалд оруулах
- ханын нүдээр шургаад хаалгаар багтахгүй бүдүүрэх - эд хөрөнгө идэж завшиж баяжих гэсэн санаа
- ханан гэр холдож хадан гэр ойртох - өтлөх, үхэх дөхөх
- ханан гэрээсээ холдож хадан гэртээ очих - үхэх, нас эцэслэх гэсэн санаа
- ханын ёроолд төрж хадны ёроолд үхэх - жамтай юм жамаараа гэсэн санаа
- байшингийн хана - байшингийн туурга
- пүнзний хана - пүнзний туурга
- хана эвдэгч төхөөрөмж - эрт дээр үед цайзын хана эвдэх, зэвсэглэсэн дайчдыг цайз давуулах, хөлөг онгоцыг дэгээдэн авахад хэрэглэдэг байсан үзүүртээ хүнд том дэгээтэй, дүүжинт хөшүүрэг хэлбэртэй төхөөрөмж
- хана туурга - байшин барилгын хажуу тал
- ханын зураг - байшингийн ханан дээр хадсан буюу зурсан зураг
- ханын сонин - байгууллагын дотоод үйл ажиллагаа, холбогдох хууль дүрмийг сурталчилсан хананд хадаж нийтэд үзүүлэх самбар
- ханан гүрвэл - өнгө бор, бор эрээн, бие нь жижиг хайрстай дөрвөн мөч богино, савартаа соруултай, түүгээрээ ханан дээрх ялаа батганыг барьж иддэг амьтан, бүхэл биеийг хатааж эмд хэрэглэнэ
- хана хадах - сараалж хадах
- хана сур - нэгэн зүйл өрсөн хасааны нэр
- хана харвах - өрөг харвах
- гэдэсний хана - гэдэсний дотор тал
- ханан бөх - тэмээний бөх нэг тийшээ эсвэл хоёр тийшээ яльгүй хэвийсэн нь
- ханан дуганцаг - хана дугуйлж боогоод, хаалга барьж, дээгүүр нь хана хөндөлсүүлэн халхалж бүрсэн түр оромж
- ханан мөргүүлэг - ханан хад
- ханан ташаалавч - ханын мод мэт жишүү нарийн модоор хийсэн ташаалавч
- ханан хад - эгц өндөр хад
- ханан хээ - ханын нүд мэт дөрвөлжин нэгэн зүйл хээ
- ханан цонх - нарийн урт модоор ханын нүд мэт дөрвөлжлөн нүх гарган үйлдээд цаас наадаг байсан хуучны цонх
- бага хана - арван хоёроос арван гурван толгойтой хана
- зайдан хана - ханын үдээрийн зай нь алс, нүд нь их, нүүц нь хол хана
- зууравч хана - ханын толгой нь арав хүрэхгүй хагас хана
- их хана - арван дөрвөөс арван таван толгойтой хана
- ханын боодол - ханын амыг нийлүүлж, ам бүрийг дарж боодог, адууны дэл хялгасаар эрчлэн, хар сураар гогцоолдон томсон дээс
- ханын тур - ханын матаастай ар, өвөр талын бүхэл хийгээд толгой шилбэний огтлоост мод
- хатавчны хана - толгой талын хоёр захдаа хоёр үдээр бүхий богинохон модтой хана
Ижил үг
