ТУНГАЛАГ  

1. Хиргүй, булингаргүй, цэвэр, аливаа юм гэрэл гэгээ нэвт харагдах чанар: тунгалаг биет (ус, болор, дэлгэрэнгүй...шил зэрэг юм нэвт харагддаг биет), тунгалаг жан (шингэн жан), тунгалаг ус (цэвэр, булингаргүй ус), тунгалаг хоолой (нарийн цээл хоолой), тунгалаг шил (гэрэл гэгээ нэвт үзэгдэх цэвэр шил), ариун тунгалаг [хоршоо] (а. Хиргүй, цэвэр; б. Гэгээлэг), цэвэр тунгалаг [хоршоо] (хир булингаргүй, ариун) - Бат цэвэр тунгалаг агаарыг чээж дүүрэн залгилж давхин явахдаа нэг дууг дахин дахин эв хавгүй аялна. Ш.Нацагдорж. Мандхай цэцэн хатан;

---

2. Цэлмэг - Тунгалаг хөх огторгуй хов хоосон байтал тунамал цагаан үүл нь хаа хаанаас цогцолно вэ. Д.Равжаа. дэлгэрэнгүй...Зохиолын эмхэтгэл., тунгалаг өглөө (тэнгэр цэлмэг, салхи тогтуун өглөө), тунгалаг огторгуй (цэлмэг тэнгэр);

---

3. [шилжсэн] Сэргэлэн цовоо: тунгалаг ухаан (сэргэлэн, цэцэн цэлмэг ухаан), саруул тунгалаг [хоршоо] (а. Гэрэл дэлгэрэнгүй...гэгээтэй; б. [шилжсэн] Эрүүл энх, сэргэлэн цовоо; в. [шилжсэн] Амьд сэрүүн, энх тунх), гэгээн тунгалаг [хоршоо] (а. Гэрэл гэгээтэй; б. [шилжсэн] Үүлгүй, цэлмэг; в. [шилжсэн] Цэвэр ариун, гэнэн томоогүй), сэргэлэн тунгалаг [хоршоо] (сэргэлэн цовоо, жавхаатай), тунгалаг гэгч ухааных, туйлдана гэгч тэнэгийнх [зүйр цэцэн үг] (ухаантай, хатуужилтай бай гэсэн санаа);

---

4. [шилжсэн] Эрүүл энх, амгалан - Та тэгээд тавтай морилж ирэв үү, лагшин тунгалаг, холын аянд их алжаасан болов уу. С.Удвал. Их хувь заяа., тунгалаг царай (саруул царай, эрүүл царай), лагшин тунгалаг байх (бие эрүүл саруул байх), сэрүүн тунгалаг [хоршоо] (а. Энх тунх, эрүүл саруул; б. [шилжсэн] Амьд сэрүүн).

---

• тунгалаг биет - ус, болор, шил зэрэг юм нэвт харагддаг биет
• тунгалаг жан - шингэн жан
• тунгалаг ус - цэвэр, булингаргүй ус
• тунгалаг хоолой - нарийн цээл хоолой
• тунгалаг шил - гэрэл гэгээ нэвт үзэгдэх цэвэр шил
• ариун тунгалаг - а. Хиргүй, цэвэр; б. Гэгээлэг
• цэвэр тунгалаг - хир булингаргүй, ариун
• тунгалаг өглөө - тэнгэр цэлмэг, салхи тогтуун өглөө
• тунгалаг огторгуй - цэлмэг тэнгэр
• тунгалаг ухаан - сэргэлэн, цэцэн цэлмэг ухаан
... үргэлжлүүлэн харах ...
саруул тунгалаг - а. Гэрэл гэгээтэй; б. [шилжсэн] Эрүүл энх, сэргэлэн цовоо; в. [шилжсэн] Амьд сэрүүн, энх тунх
гэгээн тунгалаг - а. Гэрэл гэгээтэй; б. [шилжсэн] Үүлгүй, цэлмэг; в. [шилжсэн] Цэвэр ариун, гэнэн томоогүй
сэргэлэн тунгалаг - сэргэлэн цовоо, жавхаатай
тунгалаг гэгч ухааных туйлдана гэгч тэнэгийнх - ухаантай, хатуужилтай бай гэсэн санаа
тунгалаг царай - саруул царай, эрүүл царай
лагшин тунгалаг байх - бие эрүүл саруул байх
сэрүүн тунгалаг - а. Энх тунх, эрүүл саруул; б. [шилжсэн] Амьд сэрүүн

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.