1. [xуучирсан] Хошуу, орон нутгийн дээд албан тушаалтан буюу захирагч - дэлгэрэнгүй...Албат нараа баян гэж хомголзон, асар хоосортол татвар аван, амин тэжээлийг үл мэдэгч аврал үгүй ноён лугаа найм. Зуун билиг., ноён айлдах (захирагч эзэн үг хэлэх), ноён суух (захирагч болох), ноёд чуулах (хошуу, орон нутгийн дээд албан тушаалтнууд хуралдах), цэргийн ноён (цэргүүдийг удирдан захирагч), хошуу ноён (хошуу нутгийг захирагч), сайд ноёд [хоршоо] (удирдан захирах эрх мэдэлтэн), баяд ноёд [хоршоо] (эд хөрөнгөтэй эрх мэдэлтэнгүүд), хаад ноёд [хоршоо] (төр засгийн эрх баригчид) - Холын бодлогоор мөнгө хөрөнгө цутгаж, монгол ноёд дээдэс дотор зуур нь хямруулж... гэнэ. Б.Ринчен. Гүнж., чуулганы ноён [хуучирсан] (чуулган удирдан явуулах албан тушаалтан), мянганы ноён [хуучирсан] (мянганы цэргийн захирагч), зууны ноён [хуучирсан] (зуун цэргийн захирагч), аравны ноён [хуучирсан] (аравтын цэргүүдийг захирагч) - Чингис хаан цэргээ хуваарилж, мянганы ноён, зууны ноён, аравны ноён ба чэрбү нарыг томилов. Монголын нууц товчоо., ноён урваач, нохой шарваач [зүйр цэцэн үг] (ноён хүн хэлсэн үгнээсээ буцан булзахдаа гарамгай гэсэн санаа), ноён хүнийг итгэж болохгүй, нойтон модыг түлж болохгүй [зүйр цэцэн үг] (а. Ноён хүнд итгэхэд хэцүү; б. Нойтон мод ноцоход хэцүү гэсэн санаа), ноёнтой өштэй хүн хонгогүй, нохойтой өштэй хүн хормойгүй [зүйр цэцэн үг] (хэр чадлаа мэдэхгүй бусадтай мөчөөрхөлдөх гэсэн санаа), нарны гэрлийг хэн хаах буй, ноёны малгайг хэн өмсөх буй [зүйр цэцэн үг] (ноёны алба хэцүү гэсэн санаа), ноён нохойгоо зарна, нохой нь муураа зарна [зүйр цэцэн үг] (эрх тушаалынхаа хэрээр их нь багаа захиран зарах гэсэн санаа), ноён үгүйрвэл дээрэм болно, баян үгүйрвэл хулгай болно [зүйр цэцэн үг] (баяд, ноёд эд хөрөнгөгүй болбол ард олноо шулан мөлжих гэсэн санаа), нохой аль дайралдсанаа зууна, ноён аль шударгаа дарлана [зүйр цэцэн үг] (шударга хүн дээд тушаалын хүмүүст үл таашаагдах гэсэн санаа), ноён байгаад ариун эс явбал буурсан хойноо гэмшинэ, баян байгаад эс эдэлбэл үгүйрсэн хойноо гэмшинэ [зүйр цэцэн үг] (өнгөрсөндөө харамсахгүйн тулд үнэнч шударга амьдрах хэрэгтэй гэсэн санаа);
2. Эрх сүрээр дарангуйлагч этгээд;
3. Шатрын нэг дүрс:
ноёныг шалах (шатар тоглох үед эсрэг талын ноёнг нүүх нүүдэлгүй болгон хожих),
дэлгэрэнгүй...шалдан ноён (шатар тоглох үед ганцаар үлдсэн шатрын нэг дүрс), ноён шиш [ургамал] (будааны нэг төрөл, шар цагаан хоёр зүйл, цагааныг идшинд, шарыг нь малын тэжээл ба архи хийхэд хэрэглэнэ), ноён гөрөөс [амьтан] (үлгэр домогт гардаг ганц эвэртэй, хайрстай нэг зүйл амьтан);
4. Юмны дээд хэсэг, гол хүчин:
ноён нуруу (а. Байшин зэргийн дам нурууны дээд хэсэг, гол хөндлөвч; б. [шилжсэн] Голч чанар, буурь
дэлгэрэнгүй...суурьтай байдал) - Тэнгэр дээр мэлтгэнэж байгаа улаан нарны туяа, сая ноён нуруугаа босгосон шинэ байшинг мялаан гийгүүлж байна. П.Хорлоо. Багш., ноён оргил (уул нурууны хамгийн өндөрлөг, оргил) - Зуны адаг сарын урт өдөр дуусаж, нар баруун уулын ноён нуруун дээр цацран солонголж гялалзана. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир.
- ноён айлдах - захирагч эзэн үг хэлэх
- ноён суух - захирагч болох
- ноёд чуулах - хошуу, орон нутгийн дээд албан тушаалтнууд хуралдах
- цэргийн ноён - цэргүүдийг удирдан захирагч
- хошуу ноён - хошуу нутгийг захирагч
- сайд ноёд - удирдан захирах эрх мэдэлтэн
- баяд ноёд - эд хөрөнгөтэй эрх мэдэлтэнгүүд
- хаад ноёд - төр засгийн эрх баригчид
- чуулганы ноён - чуулган удирдан явуулах албан тушаалтан
- мянганы ноён - мянганы цэргийн захирагч
... үргэлжлүүлэн харах ...- зууны ноён - зуун цэргийн захирагч
- аравны ноён - аравтын цэргүүдийг захирагч
- ноён урваач нохой шарваач - ноён хүн хэлсэн үгнээсээ буцан булзахдаа гарамгай гэсэн санаа
- ноён хүнийг итгэж болохгүй, нойтон модыг түлж болохгүй - а. Ноён хүнд итгэхэд хэцүү б. Нойтон мод ноцоход хэцүү гэсэн санаа
- ноёнтой өштэй хүн хонгогүй, нохойтой өштэй хүн хормойгүй - хэр чадлаа мэдэхгүй бусадтай мөчөөрхөлдөх гэсэн санаа
- нарны гэрлийг хэн хаах буй, ноёны малгайг хэн өмсөх буй - ноёны алба хэцүү гэсэн санаа
- ноён нохойгоо зарна, нохой нь муураа зарна - эрх тушаалынхаа хэрээр их нь багаа захиран зарах гэсэн санаа
- ноён үгүйрвэл дээрэм болно, баян үгүйрвэл хулгай болно - баяд, ноёд эд хөрөнгөгүй болбол ард олноо шулан мөлжих гэсэн санаа
- нохой аль дайралдсанаа зууна, ноён аль шударгаа дарлана - шударга хүн дээд тушаалын хүмүүст үл таашаагдах гэсэн санаа
- ноён байгаад ариун эс явбал буурсан хойноо гэмшинэ, баян байгаад эс эдэлбэл үгүйрсэн хойноо гэмшинэ - өнгөрсөндөө харамсахгүйн тулд үнэнч шударга амьдрах хэрэгтэй гэсэн санаа
- ноёныг шалах - шатар тоглох үед эсрэг талын ноёнг нүүх нүүдэлгүй болгон хожих
- шалдан ноён - шатар тоглох үед ганцаар үлдсэн шатрын нэг дүрс
- ноён шиш - будааны нэг төрөл, шар цагаан хоёр зүйл, цагааныг идшинд, шарыг нь малын тэжээл ба архи хийхэд хэрэглэнэ
- ноён гөрөөс - үлгэр домогт гардаг ганц эвэртэй, хайрстай нэг зүйл амьтан
- ноён нуруу - а. Байшин зэргийн дам нурууны дээд хэсэг, гол хөндлөвч б. [шилжсэн] Голч чанар, буурь суурьтай байдал
- ноён оргил - уул нурууны хамгийн өндөрлөг, оргил
