МӨР II  

1. Хүн, амьтны дал бугалга орчмын уулзвар, гар их биетэй буюу бугалга, далны ястай нийлсэн үе: дэлгэрэнгүй...мөр чацуу (а. Өндөр намаараа тэнцүү; б. [шилжсэн] Бүх талаараа адил), дал мөр [хоршоо] (хүний мөрийн ар хэсэг) - Данагар данагар алхаатайяа хө, дал мөрөө давсан гэзэгтэйеэ хө. Монгол ардын дуу “Юндэн гөөгөө”., мөр зэрэгцэх (а. Хамт, цуг байх; б. Бие биеэсээ хоцрохгүй, зэрэгцэн ажиллах) - Эд манай өнөөдрийн гэгээн жаргал, хөгжил цэцэглэлтийн төлөө, Зөвлөлт оросын улаан цэрэгтэй мөр зэрэгцэн байлдаж явсан. С.Дашдэндэв. Үүрийн цолмон., мөрийг нь алгадах (а. Мөр лүү нь цохих; б. [шилжсэн] Дотночлон саймшрах) - Дал мөр лүү нь ганцхан алгадаад хүүхний сэтгэлийг өөртөө эргүүлэх нь бий. С.Бадраа. Нисгэгч., *мөрнөөс юм аваад хаячих шиг болох (дарамттай байсан зүйлээс салж сэтгэл хөнгөрөх, санаа сэтгэл тайвшран амрах), мөчийг нь тасалж, мөрийг нь сажлуулах [зүйр цэцэн үг] (а. Зодож жанчих; б. Ганцаар болгох), мөрөндөө тохирсон хувцас өмсөх, мориндоо тохирсон эмээл тохох [зүйр цэцэн үг] (хэмжээнд нь юм уу өнгө үзэмжид нь таарсан зүйл хэрэглэх гэсэн санаа), мөр зэрэгцэж, өвдөг нийлэлцэх [зүйр цэцэн үг] (а. Хамт цуг байх; б. Хоцрохгүй, зэрэгцэн ажиллах гэсэн санаа), малгай зүүгээд зохихгүй магнай нь гурвалжин, магнаг өмсөөд зохихгүй мөр нь гурвалжин [зүйр цэцэн үг] (бие галбир муухай хүн гэсэн санаа);

---

2. Хувцас өмсөхөд хүний мөрөнд таарах хэсэг: дээлийн мөр (дээл өмсөхөд хүний мөрөн дээр таарах хэсэг),дэлгэрэнгүй... мөрний тэмдэг (цэрэг, цагдаагийн хүмүүс хувцасныхаа мөрөн дээр зүүж, зэрэг дэвээ илтгэдэг тусгай тэмдэг, мөрдөс), *мөр бүтэн (өмсөх зүүхээр дутахгүй) -  Энэ хүүг мөр бүтэн явуулаад байж би дөнгөх нь байна шүү. Ж.Пүрэв. Ундрах инженер., *мөр нүцгэн (ядуу хоосон, өмсөх хувцасгүй), *мөрөнд углах юмгүй (өмсөх хувцасгүй, ядуу хоосон), мөр бүтэн, гэдэс цатгалан [зүйр цэцэн үг] (хангалуун амьдрах гэсэн санаа), мөр бүтнээс нэр бүтэн [зүйр цэцэн үг] (элбэг дэлбэг байснаас нэр төртэй байсан нь дээр гэсэн санаа), мөр нимгэн, бяр шингэн [зүйр цэцэн үг] (хөрөнгө чинээ, чадал тэнхээ муутай гэсэн санаа).

---

• мөр чацуу - а. Өндөр намаараа тэнцүү; б. [шилжсэн] Бүх талаараа адил
• дал мөр - хүний мөрийн ар хэсэг
• мөр зэрэгцэх - а. Хамт, цуг байх; б. Бие биеэсээ хоцрохгүй, зэрэгцэн ажиллах
• мөрийг нь алгадах - а. Мөр лүү нь цохих; б. [шилжсэн] Дотночлон саймшрах
• мөрнөөс юм аваад хаячих шиг болох - дарамттай байсан зүйлээс салж сэтгэл хөнгөрөх, санаа сэтгэл тайвшран амрах
• мөчийг нь тасалж, мөрийг нь сажлуулах - а. Зодож жанчих; б. Ганцаар болгох
• мөрөндөө тохирсон хувцас өмсөх, мориндоо тохирсон эмээл тохох - хэмжээнд нь юм уу өнгө үзэмжид нь таарсан зүйл хэрэглэх гэсэн санаа
• мөр зэрэгцэж өвдөг нийлэлцэх - а. Хамт цуг байх; б. Хоцрохгүй, зэрэгцэн ажиллах гэсэн санаа
• малгай зүүгээд зохихгүй магнай нь гурвалжин, магнаг өмсөөд зохихгүй мөр нь гурвалжин - бие галбир муухай хүн гэсэн санаа
• дээлийн мөр - дээл өмсөхөд хүний мөрөн дээр таарах хэсэг
... үргэлжлүүлэн харах ...
мөрний тэмдэг - цэрэг, цагдаагийн хүмүүс хувцасныхаа мөрөн дээр зүүж, зэрэг дэвээ илтгэдэг тусгай тэмдэг, мөрдөс
мөр бүтэн - өмсөх зүүхээр дутахгүй
мөр нүцгэн - ядуу хоосон, өмсөх хувцасгүй
мөрөнд углах юмгүй - өмсөх хувцасгүй, ядуу хоосон
мөр бүтэн гэдэс цатгалан - хангалуун амьдрах гэсэн санаа
мөр бүтнээс нэр бүтэн - элбэг дэлбэг байснаас нэр төртэй байсан нь дээр гэсэн санаа
мөр нимгэн, бяр шингэн - хөрөнгө чинээ, чадал тэнхээ муутай гэсэн санаа

---

Ижил үг

МӨР I

МӨР III

МӨР IV

МӨР V

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.