1. Хүн, амьтны аашлах байдал төлөв, ааль авир - дэлгэрэнгүй...Өдөр хоног өнгөрөвч, өглөө үдэш хэвээрээ, эелдэг зан минь эвдэрч, өжиг хажиг болно. Д.Нацагдорж. Зохиолууд., догшин зан (хэдэр хэрцгий ааш), даруу зан (төвшин төлөв авир), их зан (ихэмсэг, тоомсоргүй, дээрэнгүй авир), олон зан (хялбархан хувирах тогтворгүй ааш), хүний зан (хүний тогтсон араншин, ааш зангийн төлөв), ямаан зан (түргэн зан), зан ааль [хоршоо] (зан байдал) - Хэдий зарим алжуугүй ард баахан үзэвч, тийм хэрэг олонтоо гарсны тул түүний нэр овог, нас жил, байдал төлөв, зан ааль, үнэн худал, сайн мууг нийтээр түүний дотор өчүүхэн ч сийхгүй. В.Инжаннаши. Хөх судар., зан ааш [хоршоо] (зан авир) - Жадны үзүүрийг тулгаж, жаахан аягүй бол дүрнэ, зүрх уушги минь догдолж, зан ааш минь догширно. Д.Нацагдорж. Зохиолууд., зан авир [хоршоо] (хүнд тогтож хэвшсэн ааш) - Хоёр багш нь зан авир, хүсэл эрмэлзэл, бие бялдрын хувьд шал өөр хүн байлаа. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., зан амьсгал [хоршоо] (байдал төлөв, заншил ёс) - Тэнгэрийн хөвгүүн, хүний хаан хэмээгч газар орны зан амьсгалаар олныг энхжүүлэхийг эрхэмлэнэ. В.Инжаннаши. Хөх судар., зан араншин [хоршоо] (тогтож, дадсан зан төлөв), зан байдал [хоршоо] (зан ааль) - Одоо л ингээд бодоход Сүхбаатар, Магсаржав хоёр зан байдлын хувьд тэс ондоо улс байжээ. Д.Гонгор нар. Д.Сүхбаатарын тухай дуртгалууд., зан зангаа авалцах (харилцан зан байдал, төлөвөө мэдэлцэх) - Хоёулаа зан зангаа авалцлаа. Н.Банзрагч. Зам., зан санаа [хоршоо] (ааш аяг, бодол санаа) - Эмчир Тоорилын хэлбүү ташимгайн зан санаа жигшүүртэй. В.Инжаннаши. Хөх судар., зан суртахуун [хоршоо] (нийгмийн шаардлагад тохирох хүний зан авир, хүмүүжил), зан төлөв [хоршоо] (ааш араншингийн багцаа, дүн нуруу), зан төрх [хоршоо] (орчиндоо зохицохын тулд амьд биесийн хэрэгжүүлдэг харилцан холбоотой үйлдлийн тогтолцоо, зан байдал), зан чанар [хоршоо] (а. Хүний сэтгэлийн хөдөлгөөн, ааш авирын ерөнхий төлөв; б. Зохиолын баатрын өвөрмөц чанар), ааш зан [хоршоо] (хүний авир аяг) - Айл аймгийн ах дүү бол, ааш зангаа татна уу? Д.Нацагдорж. Зохиолууд., ан зан [хоршоо] (ая зан), авир зан [хоршоо] (авир ааль), хил зан [хоршоо] (ааш авир), ааш гэж адасга, зан гэж зараа [зүйр цэцэн үг] (авир зан муутай гэсэн санаа);
2. Уламжилж ирсэн ёс, дүрэм, хүн ард нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн дадал заншил, суртал:
зан дадгал [хоршоо] (урт удаан хугацааны турш
дэлгэрэнгүй...хэвшин тогтож, тухайн ард түмний амьдралын хэвшил болсон заншил), зан заншил [хоршоо] (нийгмийн хөгжлийн урт удаан хугацааны турш уламжлагдаж ирсэн ёс горим), зан суртал [хоршоо] (заншсан ёс дүрэм, хэв журам) - Зарим нэгэн ухвар мөчид буюу хэтэрхий этгээдийн зан суртал юм даа. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол., зан үйл [хоршоо] (хүний аж амьдралтай уялдан хэвшиж тогтсон заншил, түүнтэй холбоотой элдэв үйл хөдлөл), зан үйлийн аман зохиол (монгол хүний аж байдал, зан төрхийг илтгэсэн ардын яруу найргийн нэн эртний уламжлалт төрөл), ая зан [хоршоо] (а. Уламжилж хэвшсэн заншил төрх - Багш ламын ая занг нь хэзээний андахгүй. А.Дашням. Өлзийнарангийн өчил; б. Ажил үйл; в. Сонин сайхан, мэдээ занги).
- догшин зан - хэдэр хэрцгий ааш
- даруу зан - төвшин төлөв авир
- их зан - ихэмсэг, тоомсоргүй, дээрэнгүй авир
- олон зан - хялбархан хувирах тогтворгүй ааш
- хүний зан - хүний тогтсон араншин, ааш зангийн төлөв
- ямаан зан - түргэн зан
- зан ааль - зан байдал
- зан ааш - зан авир
- зан авир - хүнд тогтож хэвшсэн ааш
- зан амьсгал - байдал төлөв, заншил ёс
... үргэлжлүүлэн харах ...- зан араншин - тогтож, дадсан зан төлөв
- зан байдал - зан ааль
- зан зангаа авалцах - харилцан зан байдал, төлөвөө мэдэлцэх
- зан санаа - ааш аяг, бодол санаа
- зан суртахуун - нийгмийн шаардлагад тохирох хүний зан авир, хүмүүжил
- зан төлөв - ааш араншингийн багцаа, дүн нуруу
- зан төрх - орчиндоо зохицохын тулд амьд биесийн хэрэгжүүлдэг харилцан холбоотой үйлдлийн тогтолцоо, зан байдал
- зан чанар - а. Хүний сэтгэлийн хөдөлгөөн, ааш авирын ерөнхий төлөв; б. Зохиолын баатрын өвөрмөц чанар
- ааш зан - хүний аашлах байдал төлөв
- ан зан - ая зан
- авир зан - авир ааль
- хил зан - ааш авир
- ааш гэж адасга зан гэж зараа - авир зан муутай гэсэн санаа
- зан дадгал - урт удаан хугацааны турш хэвшин тогтож, тухайн ард түмний амьдралын хэвшил болсон заншил
- зан заншил - нийгмийн хөгжлийн урт удаан хугацааны турш уламжлагдаж ирсэн ёс горим
- зан суртал - заншсан ёс дүрэм, хэв журам
- зан үйл - хүний аж амьдралтай уялдан хэвшиж тогтсон заншил, түүнтэй холбоотой элдэв үйл хөдлөл
- зан үйлийн аман зохиол - монгол хүний аж байдал, зан төрхийг илтгэсэн ардын яруу найргийн нэн эртний уламжлалт төрөл
- ая зан - а. Уламжилж хэвшсэн заншил төрх - Багш ламын ая занг нь хэзээний андахгүй. А.Дашням. Өлзийнарангийн өчил; б. Ажил үйл; в. Сонин сайхан, мэдээ занги
Ижил үг
