ЭРДЭНЭ  

Маш ховор, их үнэ бүхий юмс, эрдэнэс: гурван эрдэнэ [шашин] (бурхны шашны ёсонд бурхан багшийн тус дэлгэрэнгүй...бие нь Бурхан эрдэнэ, Бурхны номлосон ном нь Ном эрдэнэ, Бурхны шавь нар нь Хувраг эрдэнэ болой. Бурхан, ном, хувраг гурав нь хүн амьтныг нүгэл хилэнцийг тэвчиж сайн мөрт удирдан оруулах ба зовлонгоос салгаж Сухаавадийн оронд хүргэх тул юунаас эрхэм дээд чухаг “Гурван эрдэнэ” гэж алдаршжээ), алмаас эрдэнэ (гялалзсан тунгалаг, засмал эрдэнийн чулуу буюу бриллиант), есөн эрдэнэ (алт, мөнгө, шүр, сувд, зэс, ган, тана, номин, оюу) - Үнэхээр монгол ардын мал сүрэг есөн эрдэнэ мэт чухаг зүйл мөн. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол., молор эрдэнэ (өнгөгүй тунгалаг, цагаан талсттай үнэт чулуу), зэндмэнэ эрдэнэ (үнэ бүхий сайн чанарын ховор чулуулаг) - Наран саран зэндмэнэ эрдэнэ магнайд гялалзана. Х.Нямбуу. Хамгийн эрхэм ёсон., үнэт эрдэнэ (үнэ бүхий зүйл) - Үнэт эрдэнэс хадгалсан үлэмж том хайрцаг олжээ. Г.Гофман. Хар генерал., чандмань эрдэнэ (маш чухаг, олдошгүй юм, хүслийг хангагч) - Чандмань эрдэнийг оловч, цаад ертөнцөд хүрэхүйд чин утга нь тодорно. Д.Равжаа. Зохиолын эмхэтгэл., эрдэнийн тамга [хуучирсан] (тэнгэрийн бошгоор нас урт, үндэс өнө хэмээх үсэг бүхий тамга), эрдэнэ зуу (Халхын Түшээт хан Автай 1586 онд Орхон голын хөвөөн дээр байгуулсан монголын анхны буддын шашны хийд), эрдэнийн чулуу (ховор, үнэт чулуу), эрдэнэ шиш [ургамал] (нэг наст тариа, том навчтай, шар өнгийн үр бүхий ургамал, үрийг нь боловсруулж хүн идэхээс гадна малын сайн тэжээл болно).

• гурван эрдэнэ - бурхны шашны ёсонд бурхан багшийн тус бие нь Бурхан эрдэнэ, Бурхны номлосон ном нь Ном эрдэнэ, Бурхны шавь нар нь Хувраг эрдэнэ болой. Бурхан, ном, хувраг гурав нь хүн амьтныг, нүгэл хилэнцийг тэвчиж сайн мөрт удирдан оруулах ба зовлонгоос салгаж Сухаавадийн оронд хүргэх тул юунаас эрхэм дээд чухаг Гурван эрдэнэ гэж алдаршжээ
• алмаас эрдэнэ - гялалзсан тунгалаг, засмал эрдэнийн чулуу буюу бриллиант
• есөн эрдэнэ - алт, мөнгө, шүр, сувд, зэс, ган, тана, номин, оюу
• молор эрдэнэ - өнгөгүй тунгалаг, цагаан талсттай үнэт чулуу
• зэндмэнэ эрдэнэ - үнэ бүхий сайн чанарын ховор чулуулаг
• үнэт эрдэнэ - үнэ бүхий зүйл
• чандмань эрдэнэ - маш чухаг, олдошгүй юм, хүслийг хангагч
• эрдэнийн тамга - тэнгэрийн бошгоор нас урт, үндэс өнө хэмээх үсэг бүхий тамга
• эрдэнэ зуу - Халхын Түшээт хан Автай 1586 онд Орхон голын хөвөөн дээр байгуулсан монголын анхны буддын шашны хийд
• эрдэнийн чулуу - ховор, үнэт чулуу
... үргэлжлүүлэн харах ...
эрдэнэ шиш - нэг наст тариа, том навчтай, шар өнгийн үр бүхий ургамал, үрийг нь боловсруулж хүн идэхээс гадна малын сайн тэжээл болно