ХҮРТЭХ I  

1. Юмыг хуваахад ногдох хувь хүрэлцэх - Би харуулын албанаас сард хүртдэг арван янчаанаа авав. дэлгэрэнгүй...style="font-size: 10px;">Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа., хувь хүртэх (хуваасан юмнаас өөрт оногдох хэсгийг авах) - Ахиухан шиг хувь хүртэхийг бодно. Н.Банзрагч. Зам., хүн бүрд хүртэх эд (бүх хүнд хуваах юм), ногдох хүртэх [хоршоо] (оногдох авах);

---

2. [хүндэтгэл] Хүндэтгэвэл зохих юмнаас онцлон үзэж, ямар нэгэн зүйлийг олгох, авах: гавьяа шагнал хүртэх (хийж гүйцэтгэсэн ажил дэлгэрэнгүй...хэргийнхээ төлөө шан харамж авах), засгийн ивээл хүртэх (засаг төрийн тус дэмжлэг, халамжийг авах) - Ачит нам засгийнхаа өгөөмөр их ивээлийг хүртэж, Цэрэн вангийн үзээгүй сайхныг үзэж, сонсоогүй сониныг дуулж мэдэв. С.Удвал. Та бид уулзана., магтаал хүртэх (магтаал сонсох, сайшаагдах) - Урьд өмнө Галсан иймэрхүү ажлын үед бүхний магтаалыг хүртэж ярианы гол болон гайхуулдаг байж билээ. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., өршөөл хүртэх (ялаас чөлөөлөх, мултрах) - Долингор Мядаг хоёр тэр ламд сүсэглэдэг боловч, ядуу зарц нар тул Ловон ламын өршөөлийг хүртэхэд бас ч хувь дутдаг билээ. Ц.Дамдинсүрэн. Гологдсон хүүхэн., сахил хүртэх (буддын шашны сахиж явах тусгай дүрэм, ёс дэглэмийг дагаж мөрдөхөө андгайлах) - Тэгээд ч одоо дахин сахил санваар хүртэх санаатай байна гэсэнд хамба гэгээн хажуунаас нь харан сууна. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., хайр хишиг хүртэх (анхааралд нь өртөх) - Энэ уул шиг сайхан эрийн хайр хишгийг хүртэн сайхан дуунд нь уярч өргөө гэрийн нь өрхийг татаж явах ёстой юм шиг санагдана. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг., хишиг хүртэх (ахас ихсийн өгсөн зүйлээс хувиа авах) - Нөгөө талаар түүний улсын өмнө байгуулсан гавьяа нуух аргагүй тул удаа дараагаар шагнал хишиг хүртэн нэр нь олон даяар түгсэн болой. Л.Түдэв. Алтан гадас чигийг заана., шан хүртэх (шагнал авах) - Олз омог ихтэй бол шан хүртдэг заншилтай байлаа. С.Удвал. Их хувь заяа;

---

3. Хүрэлцэх, гүйцэлдэх, хүрэх - Олон хүүхдийн өмсөх идэх нь хүртэхгүй юм. Яриа;

---

4. [хүндэтгэл] Амсах, уух: нанчид хүртэх (сархад зооглох, архи дарс уух) -дэлгэрэнгүй... Энэ өдий болтлоо нанчид хүртэлгүй хаагуур явж байв. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., рашаан хүртэх (а. Хүний бие махбодод зайлшгүй шаардлагатай эрдэс агуулсан ус уух; б. Ариулан шүншиглэсэн ус уух) - Дуган хэсэж бурханд мөргөн, рашаан хүртэж алга хавсран арцаар ариулж байсан байна. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., сархад хүртэх (архи уух) - Сархад нэлээд хүртдэгийн шинж хадгалсан, улаан хамартай, цүрдгэр гэдэстэй эр над руу ойртон суув. Ж.Бямба. Их аяныхан., эм хүртэх (эм уух) - Ламаас залсан эмийг хүртсэн боловч засрах төлөв огтгүй. Д.Цэвэгмид. Зохиолын түүвэр.

---

• хувь хүртэх - хуваасан юмнаас өөрт оногдох хэсгийг авах
• хүн бүрд хүртэх эд - бүх хүнд хуваах юм
• ногдох хүртэх - оногдох авах
• гавьяа шагнал хүртэх - хийж гүйцэтгэсэн ажил хэргийнхээ төлөө шан харамж авах
• засгийн ивээл хүртэх - засаг төрийн тус дэмжлэг, халамжийг авах
• магтаал хүртэх - магтаал сонсох, сайшаагдах
• өршөөл хүртэх - ялаас чөлөөлөх, мултрах
• сахил хүртэх - буддын шашны сахиж явах тусгай дүрэм, ёс дэглэмийг дагаж мөрдөхөө андгайлах
• хайр хишиг хүртэх - анхааралд нь өртөх
• хишиг хүртэх - ахас ихсийн өгсөн зүйлээс хувиа авах
... үргэлжлүүлэн харах ...
шан хүртэх - шагнал авах
нанчид хүртэх - сархад зооглох, архи дарс уух
рашаан хүртэх - а. Хүний бие махбодод зайлшгүй шаардлагатай эрдэс агуулсан ус уух; б. Ариулан шүншиглэсэн ус уух
сархад хүртэх - архи уух
эм хүртэх - эм уух

---

Ижил үг

ХҮРТЭХ II

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.