ХҮРД I  

1. Дугуйны тэнхлэгт тохируулж хийсэн өнхрөх дугуй хэлбэртэй зүйл: түүнтэй адил төстэй дугуй юм: дэлгэрэнгүй...оньст хүрд (хөдөлгүүрт дугуй) - Урьд Энэтхэгийн өмнө зүгт оньст хүрд эргүүлэг тэргүүтэн урлахын ухаанд мэргэн нэрт нэгэн хаан дотоод ордны үүдэнд ирэв. Субашид., салхин хүрд (салхины хүчээр ажиллах хүрд), *салхин хүрд мэт (маш хурдан), тоононы хүрд (тоононы дугуй хэлбэртэй зүйл), тэрэгний хүрд (тэрэгний дугуй), хүрдтэй худаг (сэнстэй худаг), хүрдний хүйс (дугуйны гол), хүрдэн эргэлт (сонгодог бүжгийн эргэх эргэлт), хүрд нь тохирсон тэрэг, хом нь тохирсон тэмээ [зүйр цэцэн үг] (аливаа юм яв цав нийцэх гэсэн санаа);

---

2. [шашин] Шашны ёсны буян санаж эргүүлдэг, тэнхлэгт ороосон номдэлгэрэнгүй... - Бас хүрээний хүрдэн тус газар наасан, элдэв олон зурагт хуудас тайлбар дэлгэснийг уншиж байв. Ц.Дамдинсүрэн. Мандах нартай үлгэрлэе., хүрд эргүүлэх (тэнхлэг эргүүлэн бясалгал үйлдэх) - Том бад эрхээ шажигнуулан ширээн дээрх гуулин хүрдийг эргүүлж, аман дотроо дүнгэр дүнгэр маань уншиж суув. П.Хорлоо. Багш., хүрдний бариул (хүрдний сэнж) - Нэгэн дуганы дэргэдүүр гэлдрэн ирж хүрдийн бариулыг сандайлан сууж байтал хоёр банди хүрч ирээд: -Үзэж хараагүй шийр толгой байх чинь гэв. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү;

---

3. [шилжсэн] Түүхийн цаг хугацаа: түүхийн хүрд (түүхэнд тэмдэглэгдсэн өнгөрсөн цаг хугацаа хуудас) дэлгэрэнгүй...- Тэглээ ч гэсэн, түүхийн хүрд буцаад эргэх юм гэж үү дээ? гэж өөрийн эрхгүй бодогдоно. “Утга зохиол урлаг” сонин.

---

• оньст хүрд - хөдөлгүүрт дугуй
• салхин хүрд - салхины хүчээр ажиллах хүрд
• салхин хүрд мэт - маш хурдан
• тоононы хүрд - тоононы дугуй хэлбэртэй зүйл
• тэрэгний хүрд - тэрэгний дугуй
• хүрдтэй худаг - сэнстэй худаг
• хүрдний хүйс - дугуйны гол
• хүрдэн эргэлт - сонгодог бүжгийн эргэх эргэлт
• хүрд нь тохирсон тэрэг хом нь тохирсон тэмээ - аливаа юм яв цав нийцэх гэсэн санаа
• хүрд эргүүлэх - тэнхлэг эргүүлэн бясалгал үйлдэх
... үргэлжлүүлэн харах ...
хүрдний бариул - хүрдний сэнж
түүхийн хүрд - түүхэнд тэмдэглэгдсэн өнгөрсөн цаг хугацаа хуудас

---

Ижил үг

ХҮРД II

ХҮРД III:

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.