I
1. Тооны хувьд үлэмж их, арвин: олон дахих (байн байн ахин үйлдэх), дэлгэрэнгүй...олон ирж очих (ахин дахин ирж очих), олон ярих (ахин дахин ярих), олон юм үзэх (амьдралын туршлага ихтэй байх), олон үг (хэрэгтэй хэрэггүй зүйлийг нуршин ярих байдал), олон зан~олон ааш (хувирамтгай, тогтворгүй зан), олон жил (он удаан жил), олон өнгөт (төрөл бүрийн өнгө холилдсон нь), олон ангит кино (хоёроос дээш ангитай цуврал кино), олон хэлний толь (хоёроос дээш хэлний орчуулгын толь), олон шатны сонгууль (хэд хэдэн үе явагдах сонгууль), олон талт үйл ажиллагаа (төрөл бүрийн салбарыг хамарсан үйл ажиллагаа), олон талт (хэд хэдэн тал бүхий хэмжих ухааны нэгж), олон өнцөгт (битүү хугархай, шугамаар хязгаарлагдсан хавтгайн хэсэг), олон гишүүнт (хэд хэдэн нэг гишүүнтийн нийлбэр), олон тоо (а. Ганц нэгээр бус их хэмжээгээр байх нь; б. [хэл шинжлэл] Ганц биш их зүйлийг заах бүтээвэр бүхий нэр үгийн хувилал), олон хоолой (нэг зэрэг дуурьсах хэд хэдэн төрлийн хоолой), олон ясны уулзвар (ууцны яс хоёр сүүжтэй нийлсэн хэсэг), олон жилийн цэвдэг (он удаан жилийн турш тогтмол хасах юм уу, тэг хэмийн температуртай байдаг дэлхийн цардсын дээд үе давхраа), олон эшт үзэл (ахуйн уг эх, мэдлэгийн үндэслэгээ нь бусдаас үл шалтгаалах хэд хэдэн эхлэл байна гэж үздэг философийн сургаал), олон цөөн [хоршоо] (юмны их багын хэмжээ) - Өөр бусын олон цөөний шалтгаанаар аймаг хэмээн тааж ядмуй. Монголын зан аалийн ойлбор., үй олон [хоршоо] (тоо томшгүй, маш их), олон хангинагч [хөгжим] (нэгэн өлгүүр жаазанд арван зургаан төмөр ялтас хоёр эгнүүлэн зүүж, төмөр цохиураар дэлдэх цохивор хөгжмийн зэмсэг), *олон таван үг (дэмий, илүү үг), *олон гартай (юмыг жигд сайн хийдэггүй) - Чамайг ер нь олон гартай гэдэг юм гэж тун сайшаах янзгүй хэлэв. С.Эрдэнэ. Өдрийн од., олон хавар нэгэндээ [зүйр цэцэн үг] (анхааралгүй явсаар гамшиг тохиолдох болуузай хэмээн сэргийлсэн санаа), олон модноос оолийн гээ [зүйр цэцэн үг] (а. Элбэг юмнаас мууг нь сонгон авах; б. [шилжсэн] Бүтэлгүй хүнийг егөөдсөн санаа), олны ам уулын толгой эргүүлнэ [зүйр цэцэн үг] (хүмүүсийн үг хүчтэй байдаг гэсэн санаа), олныг хэсэж орчлонгоор гэр хийх [зүйр цэцэн үг] (өөрийн гэсэн орон гэргүй, айл айлд хонож өнжин амьдрах гэсэн санаа), олон юм үзэж, ооныг сүүлдсэн хүн [зүйр цэцэн үг] (газар нутгаар хэсэн явж, их зүйл үзсэн хашир догь хүн гэсэн санаа), олноос олон гарз, цөөнөөс цөөн гарз [зүйр цэцэн үг] (аливаа зүйлийн хохирол нь хэмжээнээсээ хамаарах гэсэн санаа), олон орвол цайгүй, орой орвол зайгүй [зүйр цэцэн үг] (нэг зүйлийг олонтоо давтвал ад болох гэсэн санаа), сайн явахад садан олон, саар явахад дайсан олон [зүйр цэцэн үг] (нэр төртэй явахад хүрээлэн тойрох хүн их байдаг, уруудан доройтох цагт туслан тэтгэх хүн ховор байдаг гэсэн санаа);
2. [шилжсэн] Нийтээр, бүгд бултаар:
олны өмнө (нийтийн өмнө, олон хүний урьд),
олонд алдарших (нийтийн дунд нэр
дэлгэрэнгүй...алдар түгэн цуурайтах), олон дээгүүр амьдрах (өөрийн гэр оронгүй айл хэсэн амь зуух) - Санж тойн гэгч өөрийн гэх гэр оронгүй олон дээгүүр хэсэж явдаг хүн билээ. Н.Банзрагч. Зам., олноос тасрах (бусдаасаа салан зожигрох), олны мэдэх хэрэг (нийтээр мэдэх хэрэг явдал), олны танил хүн (нийтээр мэдэх алдартай хүн), олны тус (нийтийн тус), олны итгэл (хүмүүсийн итгэл), энгийн олон (ард иргэд), олон бүгд (нийт даяар), даяар олон, зон олон, түмэн олон (нийт ард иргэд), хамт олон (ямар нэгэн харьяалалд хамтдаа багтаж буй хэсэг бүлэг хүн), ажлын хамт олон (хамт ажиллаж буй бүх хүн), олон нийт явуулах (а. Олон нийтийн байгууллагаас ажил зохиох; б. Олуул цугларан наргилдан цэнгэх), олон нийтийн байгууллага (үндсэн хуульд заасан эрхийнхээ хүрээнд сайн дурын үндсэн дээр эвлэлдэн нэгдсэн байгууллага), олон нийтийн санал (нийгмийн үйл явдалд элдэв бүлэг, байгууллага, тусгаар бие хүний үйл ажиллагаанд харилцах харилцааг багтаасан нийтийн ухамсрын байдал), ард олон [хоршоо] (а. Тухайн улс болон нутаг дэвсгэрт оршин суугаа нийт хүн ам; б. Хүмүүс), олон нийт (олон түмэн), олон түмэн [хоршоо] (ард түмэн, олон хүн) - Олон түмэн ижлээсээ онцгой нэгэн зогсов гэнэ. Монгол ардын тууль., олон түмний дунд (нийтийн дотор), олон түмний ажил (нийтийн дунд зохиох хүмүүжлийн ажил), олноо өргөгдсөн он [хуучирсан] (Богд хаант Монгол улсын оны цол, манжийн дарлалаас чөлөөлөгдөж, тусгаар монгол улс байгуулсан 1911 оны өргөмж нэр), олноо өргөгдсөний арван нэгдүгээр он (1921 он) - Олноо өргөгдсөний арван нэгдүгээр онд… билээ. Д.Намдаг. Цаг төрийн үймээн., олноо цутгуур (хэд хэдэн хэвийг хооронд нь холбож цутгах арга, олон хувь цутгахад зориулсан);
3. Улс хоорондын:
олон улсын бага хурал (гадаад улс орныг хамарсан бага хурал),
олон улсын гэрээ (улс гүрэн
дэлгэрэнгүй...хоорондоо, улс гүрний болон олон улсын байгууллага хоорондоо улс төр, цэрэг, худалдаа, эдийн засаг, соёл, нийгэм, хүний эрх, хууль зүйн тодорхой асуудлаар хэлэлцээ хийж, харилцан эдлэх эрх, хүлээх үүргийг тогтоох, өөрчлөх, зогсоох талаар зөвшөөрөлцсөн тохиролцоог тодорхойлсон баримт бичиг), олон улсын эрх зүй (улсуудын хоорондын харилцааг зохицуулах хууль зүйн зарчмууд, хэм хэмжээний тогтолцоо).
- олон дахих - байн байн ахин үйлдэх
- олон ирж очих - ахин дахин ирж очих
- олон ярих - ахин дахин ярих
- олон юм үзэх - амьдралын туршлага ихтэй байх
- олон үг - хэрэгтэй хэрэггүй зүйлийг нуршин ярих байдал
- олон зан~олон ааш - хувирамтгай, тогтворгүй зан
- олон жил - он удаан жил
- олон өнгөт - төрөл бүрийн өнгө холилдсон нь
- олон ангит кино - хоёроос дээш ангитай цуврал кино
- олон хэлний толь - хоёроос дээш хэлний орчуулгын толь
... үргэлжлүүлэн харах ...- олон шатны сонгууль - хэд хэдэн үе явагдах сонгууль
- олон талт үйл ажиллагаа - төрөл бүрийн салбарыг хамарсан үйл ажиллагаа
- олон талт - хэд хэдэн тал бүхий хэмжих ухааны нэгж
- олон өнцөгт - битүү хугархай, шугамаар хязгаарлагдсан хавтгайн хэсэг
- олон гишүүнт - хэд хэдэн нэг гишүүнтийн нийлбэр
- олон тоо - а. Ганц нэгээр бус их хэмжээгээр байх нь; б. [хэл шинжлэл] Ганц биш их зүйлийг заах бүтээвэр бүхий нэр үгийн хувилал
- олон хоолой - нэг зэрэг дуурьсах хэд хэдэн төрлийн хоолой
- олон ясны уулзвар - ууцны яс хоёр сүүжтэй нийлсэн хэсэг
- олон жилийн цэвдэг - он удаан жилийн турш тогтмол хасах юм уу, тэг хэмийн температуртай байдаг дэлхийн цардсын дээд үе давхраа
- олон эшт үзэл - ахуйн уг эх, мэдлэгийн үндэслэгээ нь бусдаас үл шалтгаалах хэд хэдэн эхлэл байна гэж үздэг философийн сургаал
- олон цөөн - юмны их багын хэмжээ
- үй олон - тоо томшгүй, маш их
- олон хангинагч - нэгэн өлгүүр жаазанд арван зургаан төмөр ялтас хоёр эгнүүлэн зүүж, төмөр цохиураар дэлдэх цохивор хөгжмийн зэмсэг
- олон таван үг - дэмий, илүү үг
- олон гартай - юмыг жигд сайн хийдэггүй
- олон хавар нэгэндээ - анхааралгүй явсаар гамшиг тохиолдох болуузай хэмээн сэргийлсэн санаа
- олон модноос оолийн гээ - а. Элбэг юмнаас мууг нь сонгон авах; б. [шилжсэн] Бүтэлгүй хүнийг егөөдсөн санаа
- олны ам уулын толгой эргүүлнэ - хүмүүсийн үг хүчтэй байдаг гэсэн санаа
- олныг хэсэж, орчлонгоор гэр хийх - өөрийн гэсэн орон гэргүй, айл айлд хонож өнжин амьдрах гэсэн санаа
- олон юм үзэж, ооныг сүүлдсэн хүн - газар нутгаар хэсэн явж, их зүйл үзсэн хашир догь хүн гэсэн санаа
- олноос олон гарз, цөөнөөс цөөн гарз - аливаа зүйлийн хохирол нь хэмжээнээсээ хамаарах гэсэн санаа
- олон орвол цайгүй, орой орвол зайгүй - нэг зүйлийг олонтоо давтвал ад болох гэсэн санаа
- сайн явахад садан олон, саар явахад дайсан олон - нэр төртэй явахад хүрээлэн тойрох хүн их байдаг, уруудан доройтох цагт туслан тэтгэх хүн ховор байдаг гэсэн санаа
- олны өмнө - нийтийн өмнө, олон хүний урьд
- олонд алдарших - нийтийн дунд нэр алдар түгэн цуурайтах
- олон дээгүүр амьдрах - өөрийн гэр оронгүй айл хэсэн амь зуух
- олноос тасрах - бусдаасаа салан зожигрох
- олны мэдэх хэрэг - нийтээр мэдэх хэрэг явдал
- олны танил хүн - нийтээр мэдэх алдартай хүн
- олны тус - нийтийн тус
- олны итгэл - хүмүүсийн итгэл
- энгийн олон - ард иргэд
- олон бүгд - нийт даяар
- даяар олон~зон олон~түмэн олон - нийт ард иргэд
- хамт олон - ямар нэгэн харьяалалд хамтдаа багтаж буй хэсэг бүлэг хүн
- ажлын хамт олон - хамт ажиллаж буй бүх хүн
- олон нийт явуулах - а. Олон нийтийн байгууллагаас ажил зохиох; б. Олуул цугларан наргилдан цэнгэх
- олон нийтийн байгууллага - үндсэн хуульд заасан эрхийнхээ хүрээнд сайн дурын үндсэн дээр эвлэлдэн нэгдсэн байгууллага
- олон нийтийн санал - нийгмийн үйл явдалд элдэв бүлэг, байгууллага, тусгаар бие хүний үйл ажиллагаанд харилцах харилцааг багтаасан нийтийн ухамсрын байдал
- ард олон - а. Тухайн улс болон нутаг дэвсгэрт оршин суугаа нийт хүн ам; б. Хүмүүс
- олон нийт~олон түмэн~олон түмэн - ард түмэн, олон хүн
- олон түмний дунд - нийтийн дотор
- олон түмний ажил - нийтийн дунд зохиох хүмүүжлийн ажил
- олноо өргөгдсөн он - Богд хаант Монгол улсын оны цол манжийн дарлалаас чөлөөлөгдөж, тусгаар монгол улс байгуулсан 1911 оны өргөмж нэр
- олноо өргөгдсөний арван нэгдүгээр он - 1921 он
- олноо цутгуур - хэд хэдэн хэвийг хооронд нь холбож цутгах арга олон хувь цутгахад зориулсан
- олон улсын бага хурал - гадаад улс орныг хамарсан бага хурал
- олон улсын гэрээ - улс гүрэн хоорондоо, улс гүрний болон олон улсын байгууллага хоорондоо улс төр, цэрэг, худалдаа, эдийн засаг, соёл, нийгэм, хүний эрх, хууль зүйн тодорхой асуудлаар хэлэлцээ хийж, харилцан эдлэх эрх, хүлээх үүргийг тогтоох, өөрчлөх, зогсоох талаар зөвшөөрөлцсөн тохиролцоог тодорхойлсон баримт бичиг
- олон улсын эрх зүй - улсуудын хоорондын харилцааг зохицуулах хууль зүйн зарчмууд, хэм хэмжээний тогтолцоо
Ижил үг
