1. Толгойд өмсөх өмсгөл, хэлбэр дүрс олон янз: булган малгай (булганы арьсаар хийсэн малгай) - дэлгэрэнгүй...Тав залаа бүхий булган малгайд улаан эрдэнэ чулуун жинс эрэгдэж, гурван нүдэт тогосын отго хатгажээ. С.Дашдэндэв. Улаан наран., бүрх малгай (нар, хур халхлах зориулалттай дэлбэгэр хүрээтэй малгай), жанжин малгай (сампин зангидсан, шовгор орой, буулгаж сөхөж байхаар хийсэн дөрвөн талт малгай), хурган малгай (элдсэн хурганы арьсаар хийсэн толгойд өмсөх өмсгөл), үнэгэн малгай (үнэгний арьсаар хийсэн толгойн өмсгөл), цэрэг малгай (цэргийн хүн, цэргийн алба хааж буй залуусын толгойн өмсгөл), тоорцог малгай (бөмбөгөр хэлбэртэй, толгойд өмсгөх нэгэн зүйл өмсгөл), нарны малгай (зун цагт наршихаас хамгаалж өмсөх толгойн өмсгөл), саравчтай малгай (нар, салхинаас нүүр нүдийг хамгаалах зориулалт бүхий малгай) - Саравчтай малгай духдуулж тавиад нүүрээ халхалжээ. М.Чимид. Алтан номын үсэг., барга малгай [шашин] (шашны дээд тушаалын лам нарын өмсдөг дугуй хэлбэртэй үстэй малгай), малгайн бүч (гол төлөв өвлийн улиралд өмсөх малгайн чихэвчийг буулган уях богиновтор уяа), малгайн сагалдарга (малгайг эрүүвчлэн уяж тогтоох оосор), малгайн орой (малгайн хамгийн дээд хэсэг), малгайн саравч (малгайн магнайны дээд этгээдээс урагш түрэн гарсан хэсэг), малгайгаа хулгавчлах (малгайгаа эрүүвчлэн өмсөх), малгай бүс [хоршоо] (толгойд өмсөх өмсгөл болон гадуур хувцсан дээрээ бүсэлхийгээрээ ороож уях урт бөс) - Эгж ирэн малгай бүсийг тайлж, сул уудмаар залган бичсэн доорд бүлэгт ялган салган хянаж... үзлээ. В.Инжаннаши. Хөх судар., малгай гутал [хоршоо] (хүний тэргүүн болон хөлд өмсөх хувцас), малгай толгой [хоршоо] (хүний тэргүүн, түүнд өмсөхөд зориулсан өмсгөл), малгайн залаа [ургамал] (цом хэлбэртэй болоод цэцэг нь навчны өвөрт хээр талд зэллэн ургадаг, нэг наст өвс, *түрүүний бөөс малгайд гарах (даврах) - Түрүүний бөөс малгайд гарна гэгчээр… юм болж байна. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., *малгай гутал солилцох (үнэн худал нь мэдэгдэхгүй байх), *малгайн үс сэгсрэх ~ малгайн үс сэргээх (цэнгэг агаарт түр зугаалах), *цаасан малгай өмсгөх (худал гоёчлон ярьж бусдыг хөөргөн онгироох, сайхан үг хэлж худал магтах) - Манай Сүхбаатар малчин болох нь гэж багшийн хэлэхэд урамшсангүй, харин цаасан малгай өмсгөлөө гэж эгдүү нь хөдлөөд… С.Лочин нар. Галтай залуу нас., малгай бүчтэй, майхан гадастай [зүйр цэцэн үг] (юм бүхэн өөрт нь шаардагдах юмтай байх), малгай муу ч хөл дээр тавьдаггүй, гутал муу ч толгой дээр тавьдаггүй [зүйр цэцэн үг] (юм бүхэн хэмжээ хязгаартай, зохих байртай байдаг гэсэн санаа), малгай тавивал манайх, маргааш болбол хүнийх [зүйр цэцэн үг] (а. Хүний юмыг эзэмших дуртай, арчлан хамгаалах дургүй гэсэн санаа; б. Тогтсон амьдрал, орон гэргүй гэсэн санаа), малгай мэт манаж, сүүдэр мэт дагах [зүйр цэцэн үг] (үргэлж дагах гэсэн санаа), малгайн чимэг залаандаа, махны чимэг өөхөндөө [зүйр цэцэн үг] (малгайд залаа сайхан, маханд өөх сайхан гэсэн санаа);
2. [шилжсэн] Юмны орой:
малгай гарчиг (а. Номын эхний нүүрийн дээд хэсэгт байрлуулсан гарчиг; б. Сонин сэтгүүлийн хэд хэдэн өгүүлэл,
дэлгэрэнгүй...нийтлэлийн ерөнхий гарчиг), мөөгний малгай (малгайт мөөгний ишний оройд байх шүхэр мэт зүйл), хадаасны малгай (хадаасны дээд талын товруу, тав).
- булган малгай - булганы арьсаар хийсэн малгай
- бүрх малгай - нар, хур халхлах зориулалттай дэлбэгэр хүрээтэй малгай
- жанжин малгай - сампин зангидсан, шовгор орой, буулгаж сөхөж байхаар хийсэн дөрвөн талт малгай
- хурган малгай - элдсэн хурганы арьсаар хийсэн толгойд өмсөх өмсгөл
- үнэгэн малгай - үнэгний арьсаар хийсэн толгойн өмсгөл
- цэрэг малгай - цэргийн хүн, цэргийн алба хааж буй залуусын толгойн өмсгөл
- тоорцог малгай - бөмбөгөр хэлбэртэй, толгойд өмсгөх нэгэн зүйл өмсгөл
- нарны малгай - зун цагт наршихаас хамгаалж өмсөх толгойн өмсгөл
- саравчтай малгай - нар, салхинаас нүүр нүдийг хамгаалах зориулалт бүхий малгай
- барга малгай - шашны дээд тушаалын лам нарын өмсдөг дугуй хэлбэртэй үстэй малгай
... үргэлжлүүлэн харах ...- малгайн бүч - гол төлөв өвлийн улиралд өмсөх малгайн чихэвчийг буулган уях богиновтор уяа
- малгайн сагалдарга - малгайг эрүүвчлэн уяж тогтоох оосор
- малгайн орой - малгайн хамгийн дээд хэсэг
- малгайн саравч - малгайн магнайны дээд этгээдээс урагш түрэн гарсан хэсэг
- малгайгаа хулгавчлах - малгайгаа эрүүвчлэн өмсөх
- малгай бүс - толгойд өмсөх өмсгөл болон гадуур хувцсан дээрээ бүсэлхийгээрээ ороож уях урт бөс
- малгай гутал - хүний тэргүүн болон хөлд өмсөх хувцас
- малгай толгой - хүний тэргүүн, түүнд өмсөхөд зориулсан өмсгөл
- малгайн залаа - цом хэлбэртэй болоод цэцэг нь навчны өвөрт хээр талд зэллэн ургадаг, нэг наст өвс түрүүний бөөс малгайд гарах даврах
- малгай гутал солилцох - үнэн худал нь мэдэгдэхгүй байх
- малгайн үс сэгсрэх ~ малгайн үс сэргээх - цэнгэг агаарт түр зугаалах
- цаасан малгай өмсгөх - худал гоёчлон ярьж бусдыг хөөргөн онгироох, сайхан үг хэлж худал магтах
- малгай бүчтэй майхан гадастай - юм бүхэн өөрт нь шаардагдах юмтай байх
- малгай муу ч хөл дээр тавьдаггүй, гутал муу ч толгой дээр тавьдаггүй - юм бүхэн хэмжээ хязгаартай, зохих байртай байдаг гэсэн санаа
- малгай тавивал манайх, маргааш болбол хүнийх - а. Хүний юмыг эзэмших дуртай, арчлан хамгаалах дургүй гэсэн санаа; б. Тогтсон амьдрал, орон гэргүй гэсэн санаа
- малгай мэт манаж, сүүдэр мэт дагах - үргэлж дагах гэсэн санаа
- малгайн чимэг залаандаа, махны чимэг өөхөндөө - малгайд залаа сайхан, маханд өөх сайхан гэсэн санаа
- малгай гарчиг - а. Номын эхний нүүрийн дээд хэсэгт байрлуулсан гарчиг; б. Сонин сэтгүүлийн хэд хэдэн өгүүлэл, нийтлэлийн ерөнхий гарчиг
- мөөгний малгай - малгайт мөөгний ишний оройд байх шүхэр мэт зүйл
- хадаасны малгай - хадаасны дээд талын товруу, тав
