I
1. Байгаль, нийгмийн өнгөрсөн ба ирээдүйн хөгжлийн тухай шинжлэх ухаан -дэлгэрэнгүй... Монгол хэлний хүндэтгэлийн үгийг гүн ухаан, түүх, сэтгэл судлал, зан заншилтай холбон судалж болох юм. Р.Жагварал. Монгол хэлний хүндэтгэлийн үг., түүхийн ухааны түүх (түүхийн ухааны хөгжилтийг тодорхойлох буюу судлах ухаан), түүх судлаач (түүхийг судлан шинжлэх мэргэжилтэн), түүхийн анги (түүх судлах анги), түүхийн багш (түүхийн хичээл заадаг багш), түүхийн тэнхим (их, дээд сургуулийн түүх заах салбар), дундад зууны түүх (дундад зууны үеийн үйл явдлын товчоо), товч түүх (хураангуй түүх), улсын түүх (тухайн улсын он цаг, үйл явдлын товчоо), эртний түүх (эрт үеийн түүх), эдүгээгийн түүх (одоо үеийн түүх), түүхэн нөхцөл (тухайн үеийн нөхцөл байдал), түүхэн найруулал (түүхт үйл явдлыг уран сайхны аргаар бичсэн найруулгын нэг төрөл), түүхэн роман (түүхт явдлаас сэдэвлэн бичсэн роман), түүхэн сурвалж (хүний үзэл ухамсар ба хэрэг явдлын хөгжилд нөлөө үзүүлдэг түүхийн уламжлалт нөхцөл шалтгаан), түүхэн үг (одоо хэрэглэгдэхээ больсон, зөвхөн түүхэнд байсан хэрэг явдал буюу үзэгдлийг тусгасан үг), түүхийн материал (өнгөрсөн үеийн явдлыг тэмдэглэсэн бичгүүд), түүхийн урсгал (түүхийн нэгэн шат үеийн хандлагыг төлөөлсөн үзэл санааны чиглэл), түүхийн хүрд (нийгмийн түүхийн хөгжлийн жам ёс), аман түүх (хүмүүсийн ам дамжин олон үеийн турш ярьж ирсэн түүх), түүхэн бодит үнэн (ямар нэг улс төрийн бодлого, гадаад дотоод хүчин зүйлүүдээс үл шалтгаалан нийгэмд үнэн бодит болж өнгөрсөн хийгээд болж буй явдал), зарлиг түүх [хоршоо] (хуучирсан а. Мэргэлэх, урьдаас мэдэх; б. Тушаал), тууж түүх [хоршоо] (түүхчилсэн тууж), үлгэр түүх [хоршоо] (домог, хууч яриа), түүх бичиг [хоршоо] (түүх тэмдэглэсэн бичиг) - Дээдийн язгуур удам ба хэргэмтэй байсан түүх бичгээ барьжээ. Монголын зан аалийн ойлбор., түүх домог [хоршоо] (түүхэн үйл явдлаас үүсэлтэй амаар дамжсан яриа), түүх тойрохгүй, урьдах орхигдохгүй [зүйр цэцэн үг] (түүх давтагддаггүй гэсэн санаа), түүх үнэн төмөр бөх [зүйр цэцэн үг] (түүх хэзээд үнэнээрээ үлддэг гэсэн санаа), түүхийн үнэн хэцүү, төмрийн гинж хатуу [зүйр цэцэн үг] (түүхийн үнэнээс зугтах аргагүй гэсэн санаа), түүх судраа мэд, төр түмнээ тань [зүйр цэцэн үг] (түүхээ судалж мэд гэсэн санаа);
2. Өнгөрсний хэрэг явдлыг тэмдэглэсэн бичиг судар, намтар:
гурван үеийн түүх (гурван үеийн намтар),
дэлгэрэнгүй...өөрийн түүх (өөрийн намтар), үүх түүх [хоршоо] (үүх намтар), түүх шастир [хоршоо] (үеэс үеэс уламжилж ирсэн түүхчилсэн тэмдэглэл), түүх намтар [хоршоо] (үйл хэргийн тухай үнэн бодитойгоор бичсэн нь) - Энэ шинэ үеийн түүх намтар болон явах л түүхтэй юм. Торгууд захчин ардын үлгэр тууль., түүх судар [хоршоо] (эрт эдүгээгийн үйл явдлыг товчоолон бичсэн зохиол), цадиг түүх [хоршоо] (өнгөрсөн үйл явдлыг тэмдэглэн үлдээсэн бичиг), ойллого түүх [хоршоо] (он дараалан бичсэн түүхийн бичиг).
Ижил үг
