I
1. Агтлаагүй эр үхэр дэлгэрэнгүй...- Учирсан мод бүхнийг хүчлэн шөргөөгч эмнэг бух удалгүй хашаагаа эвдээд нөмөргүй больюу. Субашид., бух тавих (а. Эр бярууг хөнгөлөхгүйгээр үлдээж эцэг мал болгох; б. Бух хээлтүүлэгт оруулах), бух хэрэх (бух мөргөлдөхөөр уухилан шороо цацалж хүзүүгээ гүдийлгэн хялайн харалцаж зогсох), бухан бяруу (хоёр настай агтлаагүй эр үхэр), *бухын дуулга (бухын дагзны зузаан шир арьс), *дөргүй бух (зөрүүд гөжүүд зан; учир мэдэхгүй мугуйдлан зүтгэдэг хүн), *уулын буга үзээд унасан бухаа орхих (юманд хэт их санаархаж, хуучнаа умартах гэсэн санаа), *хэрсэн бух шиг (гөжүүд, зөрүүд; гөжих, зөрүүдлэх гэсэн санаа), *бяруу болоогүй байж бухын баасаар баах (юу юуны туханд хүрээгүй байж их зан гаргах, аавын чээж гаргах гэсэн санаа), *бухын доодхыг харж, үнэг турж үхэх (их юм мөрөөдөж, хоосон хоцрох гэсэн санаа), бухгүй үнээ, бордуургүй тариа [зүйр цэцэн үг] (аливаа зүйлийн үржин хөгжих нөхцөл бүрдээгүй байдал), буурнаас айсан тайлаг, буханд мөргүүлсэн бяруу [зүйр цэцэн үг] (айж халширсан, зүрх нь үхсэн хүн), бух сүргийн хагастай тэнцэнэ [зүйр цэцэн үг] (аливаа бүлэг, нийгэмлэгийн хувь заяа удирдагчаас ихээхэн хамаарна гэсэн санаа), бухыг барьж болно, бодлыг барьж болохгүй [зүйр цэцэн үг] (хүний бодож санаж байгааг мэдэхэд бэрх гэсэн санаа), бух дарах [хуучирсан] (эрт үед ашиглаж байсан төмрийн хүдэр хайлуулан боловсруулах арга, үргэлж салхитай байдаг уулын онь хөтөл дээр галлах амыг нь салхи өөд харуулсан зуух барьж, илч ихтэй түлш, төмрийн хүдэр хоёрыг үелүүлэн овоолоод, гал оруулж, гал нь аяндаа салхинд үлээгдэн хөгжиж, түлш шатан хүдэр хайлахад төмөр ялгарч зуухны ёроолд тунан үлддэг), бух ноололдоон [тоглоом] (хоёр талаас шалбуур өмссөн бөх гарч, сарлагийн бух хөдөлгөөнөөр барилдах газарт очоод, халз тулан ноцолдож, далыг шороодсон нь дийлдэг нэг төрлийн барилдаан, чөлөөт бөхийн эртний хэлбэр гэж үздэг), бух сэжүүр [хуучирсан] (дайсны бүслэлтэд орсон үед тал тал тийшээ бух мэт сэжиж, бүслэлтээс гардаг байлдааны арга), бух олих [хуучирсан] (байлдааны бух сэжүүр арга), бух гөрөөс [амьтан] (бухтай төстэй, чээж өндөр, бөгс шувтан, өнгө хөх нэг зүйл зэрлэг үхэр), бух нохой [амьтан] (чээж өргөн, хөл намхан, хоншоор банхгар богино нэг зүйл нохой), бух сугас [амьтан] (Сэлэнгийн сав голууд, Өлгий нуурт орших, сэлүүр нь улаан ягаан загас), бух шувуу [амьтан] (хулс зэгстэй усанд орших усанд хошуугаа дүрж дуугарах нь маш хол сонстох, их дэглийгээс багахан, бага дэглийгээс ихээхэн, үхрийн урамдах адил дуугарах нэгэн зүйл шувуу), бухын сүүл [ургамал] (хяруу унасан хойно гарах хөх цэцэг);
2. [шилжсэн] Бөх, хүчтэй, бузгай том:
бух тэрэг (галт тэрэгний хөдөлгүүр).
- бух тавих - а. Эр бярууг хөнгөлөхгүйгээр үлдээж эцэг мал болгох; б. Бух хээлтүүлэгт оруулах
- бух хэрэх - бух мөргөлдөхөөр уухилан шороо цацалж хүзүүгээ гүдийлгэн хялайн харалцаж зогсох
- бухан бяруу - хоёр настай агтлаагүй эр үхэр
- бухын дуулга - бухын дагзны зузаан шир арьс
- дөргүй бух - зөрүүд гөжүүд зан учир мэдэхгүй мугуйдлан зүтгэдэг хүн
- уулын буга үзээд унасан бухаа орхих - юманд хэт их санаархаж, хуучнаа умартах гэсэн санаа
- хэрсэн бух шиг - гөжүүд, зөрүүд гөжих, зөрүүдлэх гэсэн санаа
- бяруу болоогүй байж бухын баасаар баах - юу юуны туханд хүрээгүй байж их зан гаргах, аавын чээж гаргах гэсэн санаа
- бухын доодхыг харж үнэг турж үхэх - их юм мөрөөдөж, хоосон хоцрох гэсэн санаа
- бухгүй үнээ бордуургүй тариа - аливаа зүйлийн үржин хөгжих нөхцөл бүрдээгүй байдал
... үргэлжлүүлэн харах ...- буурнаас айсан тайлаг буханд мөргүүлсэн бяруу - айж халширсан, зүрх нь үхсэн хүн
- бух сүргийн хагастай тэнцэнэ - аливаа бүлэг, нийгэмлэгийн хувь заяа удирдагчаас ихээхэн хамаарна гэсэн санаа
- бухыг барьж болно бодлыг барьж болохгүй - хүний бодож санаж байгааг мэдэхэд бэрх гэсэн санаа
- бух дарах - эрт үед ашиглаж байсан төмрийн хүдэр хайлуулан боловсруулах арга, үргэлж салхитай байдаг уулын онь хөтөл дээр галлах амыг нь салхи өөд харуулсан зуух барьж, илч ихтэй түлш, төмрийн хүдэр хоёрыг үелүүлэн овоолоод, гал оруулж, гал нь аяндаа салхинд үлээгдэн хөгжиж, түлш шатан хүдэр хайлахад төмөр ялгарч зуухны ёроолд тунан үлддэг
- бух ноололдоон - хоёр талаас шалбуур өмссөн бөх гарч, сарлагийн бух хөдөлгөөнөөр барилдах газарт очоод, халз тулан ноцолдож, далыг шороодсон нь дийлдэг нэг төрлийн барилдаан, чөлөөт бөхийн эртний хэлбэр гэж үздэг
- бух сэжүүр - дайсны бүслэлтэд орсон үед тал тал тийшээ бух мэт сэжиж, бүслэлтээс гардаг байлдааны арга
- бух олих - байлдааны бух сэжүүр арга
- бух гөрөөс - бухтай төстэй, чээж өндөр, бөгс шувтан, өнгө хөх нэг зүйл зэрлэг үхэр
- бух нохой - чээж өргөн, хөл намхан, хоншоор банхгар богино нэг зүйл нохой
- бух сугас - Сэлэнгийн сав голууд, Өлгий нуурт орших, сэлүүр нь улаан ягаан загас
- бух шувуу - хулс зэгстэй усанд орших усанд хошуугаа дүрж дуугарах нь маш хол сонстох, их дэглийгээс багахан, бага дэглийгээс ихээхэн, үхрийн урамдах адил дуугарах нэгэн зүйл шувуу
- бухын сүүл - хяруу унасан хойно гарах хөх цэцэг
- бух тэрэг - галт тэрэгний хөдөлгүүр
Ижил үг
