I
1. Эмээлийн хавтасны хойд талд уяж, морь малын сүүл бөгсөнд тогтоох бэхэлгээ оосордэлгэрэнгүй... - Хурган малгайд чихэвч муухай, хувхай эмээлд хударга муухай, хулсан ташуурд янгиа муухай. Ардын аман зохиолын дээж., хазаар хударга [хоршоо] (морины толгойд углах амгай, зуузай, жолоо, цулбуур бүхий хэрэгсэл ба эмээлийн хавтасны хойд талд уяж, морь малын сүүл бөгсөнд тогтоох бэхэлгээ оосор) - Улаан цэмбэн бүтээлэгтэй эмээлтэй моринд, хүрэн улаан жолоо хазаар хударга сүртэй байдаг байсан билээ. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол;
2. Тэрэгний ачааны жижиг эдэлгээний шар үхрийн биенд тэнцүүлдэг зээгэн дээс:
хударга суух (а. Аралд хөллөсөн мал хударгандаа түшиглэн
дэлгэрэнгүй...гэдэргээ хүчлэн суух; б. [шилжсэн] Түрүүлэн явж байсан хүн, амьтан нуугдаж хоцроод ард нь орох; в. [шилжсэн] Хүссэн, найдсан зүйлийг нь цагт нь бүтээж өгч чадахгүй болох), *илжиг модон хударгандаа (сайн ч, муу ч дасал болсон гэсэн санаа);
3. [шилжсэн] Явсан хойгуур, ар бөгсөөр
- Нөгөө ирвэс нь ар хударгыг нь хамгаалсаар үлдэв. Б.Ринчен. Заан дэлгэрэнгүй...Залуудай., хударган гудас намнах (морины явдал дунд биеэ эргүүлж, ар талд буй ангаа агнах).
- хазаар хударга - морины толгойд углах амгай, зуузай, жолоо, цулбуур бүхий хэрэгсэл ба эмээлийн хавтасны хойд талд уяж, морь малын сүүл бөгсөнд тогтоох бэхэлгээ оосор
- хударга суух - а. Аралд хөллөсөн мал хударгандаа түшиглэн гэдэргээ хүчлэн суух; б. [шилжсэн] Түрүүлэн явж байсан хүн, амьтан нуугдаж хоцроод ард нь орох; в. [шилжсэн] Хүссэн, найдсан зүйлийг нь цагт нь бүтээж өгч чадахгүй болох
- илжиг модон хударгандаа - сайн ч, муу ч дасал болсон гэсэн санаа
- хударган гудас намнах - морины явдал дунд биеэ эргүүлж, ар талд буй ангаа агнах
Ижил үг