ТУЛАМ I  

1. Битүүгээр өвчиж авсан арьсаар хийсэн сав - дэлгэрэнгүй...Толгой түүгчид тариачдыг тариагаа хадаад гүйцмэгц уг газрыг эзлэн авч тэнд хаягдаж хоцорсон тариан түрүүг илгэн туламд цүдийтэл түүнэ. Л.Түдэв. Нүүдэл., тулам өвчих (малын арьсыг битүүгээр нь өвчих), туламд хийх (битүү өвчсөн арьсан саванд хийх) - Авч гарсан туламдаа ус хийж аваад өдрийн турш алс тэртээд зэрэглэн хөхөрч харагдах уулсын зүг хурд хуваалаа. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., ямаан тулам (ямааны битүү өвчсөн арьсан сав) - Наймдугаар сарын нэг халуун өдөр Лүндэг чавганц тааран шуудай, ямаан тулам олныг давхарлан үүрээд замд гарав. Л.Түдэв. Нүүдэл., тулман хөөрөг (битүү өвчиж, шувтлан авсан арьсаар хийсэн гал хөгжөөх хэрэгсэл);

---

2. Гол гатлахад хэрэглэх битүү өвчиж хий дүүргэсэн үхрийн арьс, хөөрөг;

---

3. [шилжсэн] Залхуу хойрго, идэмхий, шуналтай, хэрүүлч: аашны тулам (ааш ихтэй), мөнгөний тулам (а. Мөнгө завшигч, дэлгэрэнгүй...ашиглагч; б. Маш их мөнгөтэй хүн), нойрын тулам (их нойртой хүн) - Нойрын тулам өчүүхэн муу зөнөг боолыг урьдын адил өршөөн соёрхогтун. В.Шарма. Таван сургамж., хоолны тулам (а. Ажил үйл хийхгүй сул зүгээр суугч; б. Хоол идэхдээ ховдог, шунахай), хэрүүлийн тулам (маш их хэрүүлч, хэрүүл өдөөгч) - Хэрүүлийн тулам заргын эзэн болж магадгүй нь байна. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., шуналын тулам (маш их шуналтай хүн) - Нэг шуналын тулам данжаад мөнгө цутгана. Г.Дүйнхэржав. Арилшгүй мөр., *тулам нь дүүрэх (нүглийн сав нь дүүрэх, муу хэрэг бүхнийг үйлдэж гүйцэх).

---

• тулам өвчих - малын арьсыг битүүгээр нь өвчих
• туламд хийх - битүү өвчсөн арьсан саванд хийх
• ямаан тулам - ямааны битүү өвчсөн арьсан сав
• тулман хөөрөг - битүү өвчиж, шувтлан авсан арьсаар хийсэн гал хөгжөөх хэрэгсэл
• аашны тулам - ааш ихтэй
• мөнгөний тулам - а. Мөнгө завшигч, ашиглагч; б. Маш их мөнгөтэй хүн
• нойрын тулам - их нойртой хүн
• хоолны тулам - а. Ажил үйл хийхгүй сул зүгээр суугч; б. Хоол идэхдээ ховдог, шунахай
• хэрүүлийн тулам - маш их хэрүүлч, хэрүүл өдөөгч
• шуналын тулам - маш их шуналтай хүн
... үргэлжлүүлэн харах ...
тулам нь дүүрэх - нүглийн сав нь дүүрэх, муу хэрэг бүхнийг үйлдэж гүйцэх

---

Ижил үг

ТУЛАМ II