СУДАС  

Бие махбодын дотор цус гүйх гуурсан эрхтэн: судас барих (а. Судасны цохилтоор нь оношлох ардын дэлгэрэнгүй...эмчилгээний нэгэн арга - Ванчинсүрэн гуай байсан бол дор нь эдгээнэ дээ, судас барихдаа мөн ч сайн шүү гэж ярьж байлаа. С.Удвал. Их хувь заяа; б. [шилжсэн] Эв аяыг нь тааруулах), судас бүдүүрэх (судас хэвийн хэмжээнээс томрох), судас гүрийх (судас тодорч харагдах), судас лугших (судас хүчтэй цохилох) - Миний толгой мансуурч, нүүр чинэрэн, ухархайн судас хүчтэй лугшиж эхлэв. Д.Цэдэв. Айргийн амт., судас хатуурах (артерийн судас хатууран бүдүүрэх), амин судас (а. Аминд хүрч болох эмзэг судас, гол судас; б. [шилжсэн] Маш чухал, хэрэгцээтэй - Тус станцыг амьдруулж байдаг ганц амин судас дээр нэг өвгөн л ажиллаж байдаг юм. Б.Бааст Алтайн хөх дөнөн), хялгасан судас (салбарласан нарийн судас), судас шөрмөс [хоршоо] (бие махбодын цус гүйх нимгэн гуурс болоод булчингийн бүлх шандас) - Ганбаатарын хамаг судас шөрмөсөөр нь цахилгаан гүйх шиг болж зүрх нь хүчтэй оволзон цохино. С.Лочин нар. Галтай залуу нас., зүрх судас [хоршоо] (хүн, амьтны цусны эргэлтийн гол эрхтэн болоод цус гүйх гуурс), *судсыг нь атгах (юмны голыг олох).

• судас барих - а. Судасны цохилтоор нь оношлох ардын эмчилгээний нэгэн арга -Ванчинсүрэн гуай байсан бол дор нь эдгээнэ дээ, судас барихдаа мөн ч сайн шүү гэж ярьж байлаа. С.Удвал. Их хувь заяа; б. [шилжсэн] Эв аяыг нь тааруулах
• судас бүдүүрэх - судас хэвийн хэмжээнээс томрох
• судас гүрийх - судас тодорч харагдах
• судас лугших - судас хүчтэй цохилох
• судас хатуурах - артерийн судас хатууран бүдүүрэх
• амин судас - а. Аминд хүрч болох эмзэг судас, гол судас; б. [шилжсэн] Маш чухал, хэрэгцээтэй Тус станцыг амьдруулж байдаг ганц амин судас дээр нэг өвгөн л ажиллаж байдаг юм. Б.Бааст Алтайн хөх дөнөн
• хялгасан судас - салбарласан нарийн судас
• судас шөрмөс - бие махбодын цус гүйх нимгэн гуурс болоод булчингийн бүлх шандас
• зүрх судас - хүн, амьтны цусны эргэлтийн гол эрхтэн болоод цус гүйх гуурс
• судсыг нь атгах - юмны голыг олох