ӨНДӨР  

1. Нам гэдгийн эсрэг утга, аливаа зүйл босоо тийшээ, зай ихтэй - дэлгэрэнгүй...Дэлт чоно чээж ханхгар, сээр өндөр, сэрвээн дээгүүрээ, хойшоо дарсан тожгор хар дэлтэй. Б.Бааст. Алтайн хөх дөнөн., өндөр газар (а. Далайн түвшнээс их хэмжээгээр өргөгдсөн газар; б. Газрын гадаргуугийн хувьд уул, даваанаас нам, тал хөндийгөөс өндөрлөг газар), өндөр нуруу (босоо урт нуруу) - Өвсөн өндөр нуруу л оронд нь нэвсийн харагдана. Б.Жамц. Сэтгэлийн нууц., өндөр хавьс (хүн, амьтны хамгийн урт дөрвөн хавирга), өндөр хад (бусад хаднаасаа урт, босоо хад) - Өндөр хадны өвөр хар, өнчин хүүгийн элэг хар. ААЗ., өндөр сүрлэг (сүр бараа ихтэй байдал), өндрийн харайлт (спортын харайлтын нэгэн төрөл) - Өндрийн харайлт, жад шидэлт, зээрэнцэг шидэлт, бөөрөнцөг түлхэлт, дүүгүүр зэрэг... багтжээ. “Цог” сэтгүүл., өндөр нам [хоршоо] (юмны босоо уртын хэмжээ) - Уул тал үргэлжлэн өндөр намын байдал мөн мэдэгдэхгүй... болов. Замлин Сэнчиний намтар оршив., өндөр удвал цэцэг [ургамал] (иш нэг хос алд илүү, навч олсны навчтай адил, цэцэг пял мэт их шар өнгөтэй нэг зүйл удвал цэцэг); өндөр шар бударгана [ургамал] (говь, говирхуу газар өндөр ургадаг нэг зүйлийн бударгана), өндөр хэрэмтэй айлын нохой хэцүү, өндөр настай хүний хар хэцүү [зүйр цэцэн үг] (амьдралын туршлага ихтэй хүнтэй харьцах хэцүү гэсэн санаа), өндөр уул чулуугаараа, ургаа мод үндсээрээ [зүйр цэцэн үг] (уул өндөр эсэхийг чулуугаар нь, модны ургалтын байдлыг үндсээр нь мэдэж болдог гэсэн санаа);

---

2. Үлэмж их: өндөр ургац (тариа, ногооны ургалт сайн, га-аас хураах ургацын хэмжээ их), өндөр хүчдэл (цахилгаан дэлгэрэнгүй...хүчний хэмжээ асар их) - Өндөр хүчдлийн цахилгаанаар... олон нэрийн сэлбэгийг сэргээн засаж шинээр хийжээ. “Үнэн” сонин., өндөр хөгжил (хөгжлийн хурдац түргэн, хөгжил сайтай), өндөр үнэ (зах зээлийн ханшнаас их үнэ), өндөр үнэлэх (а. Бараа бүтээгдэхүүнд өндөр үнэ хэлэх, тогтоох; б. Дээд зэргээр үнэлэх), өндөр наслах (урт наслах), нас өндөр болох (хөгшрөх), өндөр жил [зурхай] (сарны зурхайн илүү сартай жил, нарны зурхайн 366 хоногтой жил);

---

3. Дээд: өндөр өвөг (тав дахь дээд үе, хуланц өвгийн эцэг), өндөр эмэг (хуланц өвгийн эх, түүнээс дээших дээдэс), дэлгэрэнгүй...өндөр хувьтан (аз хийморьтой хүн) - Тэр өндөр хувьтанг их л бишрэн хүндэлж суулаа. Б.Ян. Чингис., өндөр заяа (дээд зэргийн хувь тохиол), өндөр огторгуй (сансрын уудам);

---

4. Дуу чимээний чанга, хүчтэй байдал: өндөр дуу (чанга дуу) - Харуулын цэрэг өндөр дуугаар хашгирав. Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа.

---

• өндөр газар - а. Далайн түвшнээс их хэмжээгээр өргөгдсөн газар; б. Газрын гадаргуугийн хувьд уул, даваанаас нам, тал хөндийгөөс өндөрлөг газар
• өндөр нуруу - босоо урт нуруу
• өндөр хавьс - хүн, амьтны хамгийн урт дөрвөн хавирга
• өндөр хад - бусад хаднаасаа урт, босоо хад
• өндөр сүрлэг - сүр бараа ихтэй байдал
• өндрийн харайлт - спортын харайлтын нэгэн төрөл
• өндөр нам - юмны босоо уртын хэмжээ
• өндөр удвал цэцэг - иш нэг хос алд илүү, навч олсны навчтай адил, цэцэг пял мэт их шар өнгөтэй нэг зүйл удвал цэцэг
• өндөр шар бударгана - говь, говирхуу газар өндөр ургадаг нэг зүйлийн бударгана
• өндөр хэрэмтэй айлын нохой хэцүү, өндөр настай хүний хар хэцүү - амьдралын туршлага ихтэй хүнтэй харьцах хэцүү гэсэн санаа
... үргэлжлүүлэн харах ...
өндөр уул чулуугаараа, ургаа мод үндсээрээ - уул өндөр эсэхийг чулуугаар нь, модны ургалтын байдлыг үндсээр нь мэдэж болдог гэсэн санаа
өндөр жил - сарны зурхайн илүү сартай жил, нарны зурхайн 366 хоногтой жил
өндөр ургац - тариа, ногооны ургалт сайн, гагаас хураах ургацын хэмжээ их
өндөр хүчдэл - цахилгаан хүчний хэмжээ асар их
өндөр хөгжил - хөгжлийн хурдац түргэн, хөгжил сайтай
өндөр үнэ - зах зээлийн ханшнаас их үнэ
өндөр үнэлэх - а. Бараа бүтээгдэхүүнд өндөр үнэ хэлэх, тогтоох; б. Дээд зэргээр үнэлэх
өндөр наслах - урт наслах
нас өндөр болох - хөгшрөх
өндөр өвөг - тав дахь дээд үе, хуланц өвгийн эцэг
өндөр эмэг - хуланц өвгийн эх, түүнээс дээших дээдэс
өндөр хувьтан - аз хийморьтой хүн
өндөр заяа - дээд зэргийн хувь тохиол
өндөр огторгуй - сансрын уудам
өндөр дуу - чанга дуу

Холбогдох зураг одоогоор алга байна.