1. Газар нутаг, орон байр, талбай зэрэг зүйлийн хөвөө, ирмэг хязгаар;
2. [шилжсэн] Юмны төв, дундаас зайдуу, ирмэг хөвөө, хязгаар тийших:
голын зах (голын хөвөө, голын эрэг ирмэг),
дэлгэрэнгүй...нутгийн зах (нутаг орны хил хязгаар), тарианы зах (тариан талбай эхлэх, дуусах хэсэг), торгоны зах (торгоны ирмэг, торгоны хажлага), тулганы зах (тулганы хажуу, дэргэд) - Тулганы зах руу шүднийхээ завсраар шүлсээ байн байн хаялж заримдаа худлаа эвшээлгэнэ. П.Лувсанцэрэн. Хөдөөгийн дуун., захын араа (агт араа), захын цамх (нутгийн хилийн тэмдэг болгож тавьсан чулуу, овоо), захаас аван (энд тэндгүй, дэлгэр түгээмэл, элбэг) - Бидэнд хийгүүштэй ажил гэж захаас аваад л байна даа. Б.Бааст нар. Хадатын фермийн таван хүүхэн., зах зух [хоршоо] (а. Гадар өнгөн тал; б. Бүрэн биш, хэсэг бусаг, бүүр түүр) - Чамаар сонин ихтэй гэсэн биш билүү, би зах зухаас нь дуулсан. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., зах сэжүүр [хоршоо] (а. Ямар нэг зүйлийн үзүүр өнцөг, булан; б. Юмны өчүүхэн хэсэг, бүрэн гүйцэд биш хэсэг), зах хөвөө [хоршоо] (юмны ирмэг, хөвөө хэсэг) - Ин шияны зах хөвөөгөөр хаймсан явахуйяа, чивхийтэл Монголын Нэнсэрийн нэгэн салааны цэрэгт учирч... В.Инжаннаши. Хөх судар., зах хэен [хоршоо] (юмны ирмэг, сэжүүр), зах хэц [хоршоо] (зах хязгаар) - Хүлэг Чулуун зах хэцийг сэргийлэхийг захиж, түшмэдэд хянаж сургаж, олз омогтой эгж ирвээс, улсын дотор цэрэг зарлах тэмдгийн зэв царцаахай нисэх мэт довтлолцон буув. В.Инжаннаши. Хөх судар., зах хязгаар [хоршоо] (а. Юмны хөвөө, зааг; б. Орон нутаг, улс хоорондын хил нийлсэн газар; в. Эцэс, туйл, төгсгөл) - Хошуу нутгийнхаа хойд зах хязгаар өөд нүүдэллэн одох аян замынхаа тухай л бодлоо. З.Баттулга. Уяхан замбуутив., зах хязгааргүй (хэмжээ хязгааргүй), зах газар задарч, завхай газар галзуурах [зүйр цэцэн үг] (а. Хууль захиргаагүй болох; б. Тухайн орчныг дагах; в. Дандаа мууг сурах гэсэн санаа); 2. Хувцас хунарын дээд ам амсар; заамнаас дээших хүзүү ороох тусгай хэсэг: дээлийн зах (монгол дээлийн хүзүү ороох дугуйрсан босоо хэлбэртэй, хатуулгатай хэсэг; заам хавьдаа товчлогдоно), өмдний зах (өмдний бүслэхээр татах хэсэг, өмдний ам), захны ухдас (дээлд зах залгахаар ухаж авсан ором), захны ухлаадас (захыг залгах газраас эсгэж авсан дугуй өөдөс, хүүхдийн захны ухлаадсыг дундуур нь нугалж, хүүхдийн дээлийн захны ар дор хаддаг монголын уламжлалт бэлгэшээлт заншил буй), зах заам [хоршоо] (а. Хувцас хунарын энгэрийн хэсэг; б. Ах зах, эх зах), зах заамгүй (а. Эрүй хуруйгүй; б. Их, бага хүнийг хамаарахгүй, хамжааргагүй), зах заамаа дуурайна (дээрх нь ямар бол доорх нь тийм гэсэн санаа).
- голын зах - голын хөвөө, голын эрэг ирмэг
- нутгийн зах - нутаг орны хил хязгаар
- тарианы зах - тариан талбай эхлэх, дуусах хэсэг
- торгоны зах - торгоны ирмэг, торгоны хажлага
- тулганы зах - тулганы хажуу, дэргэд
- захын араа - агт араа
- захын цамх - нутгийн хилийн тэмдэг болгож тавьсан чулуу, овоо
- захаас аван - энд тэндгүй, дэлгэр түгээмэл, элбэг
- зах зух - а. Гадар өнгөн тал б. Бүрэн биш, хэсэг бусаг, бүүр түүр
- зах сэжүүр - а. Ямар нэг зүйлийн үзүүр өнцөг, булан б. Юмны өчүүхэн хэсэг, бүрэн гүйцэд биш хэсэг
... үргэлжлүүлэн харах ...- зах хөвөө - юмны ирмэг, хөвөө хэсэг
- зах хэен - юмны ирмэг, сэжүүр
- зах хэц - зах хязгаар
- зах хязгаар - а. Юмны хөвөө, зааг б. Орон нутаг, улс хоорондын хил нийлсэн газар в. Эцэс, туйл, төгсгөл
- зах хязгааргүй - хэмжээ хязгааргүй
- зах газар задарч, завхай газар галзуурах - а. Хууль захиргаагүй болох б. Тухайн орчныг дагах в. Дандаа мууг сурах гэсэн санаа
- дээлийн зах - монгол дээлийн хүзүү ороох дугуйрсан босоо хэлбэртэй, хатуулгатай хэсэг заам хавьдаа товчлогдоно
- өмдний зах - өмдний бүслэхээр татах хэсэг, өмдний ам
- захны ухдас - дээлд зах залгахаар ухаж авсан ором
- захны ухлаадас - захыг залгах газраас эсгэж авсан дугуй өөдөс, хүүхдийн захны ухлаадсыг дундуур нь нугалж, хүүхдийн дээлийн захны ар дор хаддаг монголын уламжлалт бэлгэшээлт заншил буй
- зах заам - а. Хувцас хунарын энгэрийн хэсэг б. Ах зах, эх зах
- зах заамгүй - а. Эрүй хуруйгүй б. Их, бага хүнийг хамаарахгүй, хамжааргагүй
- зах заамаа дуурайна - дээрх нь ямар бол доорх нь тийм гэсэн санаа
Ижил үг
