Хэвлэх


2025-08-21 02:28:06http://mongoltoli.mn/

СЭГ

1. Чоно зэрэг араатны барьж идсэн амьтны үлдэгдэл - Энд тэндгүй цагаантнуудын үхдэл, морь тэмээний сэг байна. Л.Түдэв. Улаан долгион., сэг үзэгдэх (үхсэнээс үлдсэн юм үзэгдэх), сэг эргэх (үхсэн малын үлдэгдэл дээр дахин ирэх), малын сэг (үхсэн малын үлдэгдэл) - Гагцхүү зүүн хойд хонхорт нэг том малын сэгэн дээр хэрээ шаазгай нэг хэд байх шиг харагдана. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол., сэгийн хэрээ [амьтан] (сэгэн дээр эргэлдэх хэрээ), сэг яс (үхсэн амьтнаас үлдсэн яс) - Та нарын сэвсийг үзэхээс би зовж байна. Л.Түдэв. Уулын үер., сэг зэм [хоршоо] (үхсэн мал, амьтны үлдэгдэл), *сэг харсан хэрээ шиг (ямар нэгэн зүйлд ихэд шунамхайран эргэцэх, манах), сэг ч үгүй, сэвс ч үгүй (малыг ор мөргүй алдах);


2. Элэгдэж эвдэрсэн юмны үлдэгдэл тамтаг: сэг болгох (тамтаг болгох), малгайн  сэг (малгайнаас хуучирч муудаж үлдсэн хэсэг) - Малгайныхаа уранхай сэгийг авч дахин гаргатал өмнө талын жижиг толгой дээрээс буудаж байгаа нь тодорлоо. Г.Дүйнхэржав. Арилшгүй мөр., машины сэг (эвдэрч хэмхэрсэн машинаас үлдсэн юм) - Энэ тэрэгний сэг лав өнөө муу тэрэг нь байх. С.Удвал. Их хувь заяа., сэг сэлт [хоршоо] (сэг болон бусад юм) - Эвдэрч хэмхэрсэн тэрэг чарганы сэг сэлт ч тааралдав. Д.Цэдэв. Айргийн амт;
3. Эрэмдэг зэрэмдэг болох: өвчний сэг болсон хүн (өвчинд баригдсан хүн), сэг болсон амьтан (өвчинд нэрвэгдэн амь төдий болсон хүн);
4. Зэмдэг, тэмдэг - Наад сэгсэрдэг толгойг чинь сэг болгоно гэж мэдээрэй. Ц.Ням-Осор. Юу гэнээ хөө., сэг зэмдэг [хоршоо] (хагас дутуу, зэрэмдэг), сэг тэмдэг [хоршоо] (эрэмдэглэж зэрэмдэглэсэн юмнаас үлдсэн зүйл, гэрч болох зүйл).

--oOo--