Хэвлэх


2024-05-23 02:18:09http://mongoltoli.mn/

СЭВ

1. Юмны өө: сэв оруулах (сэв суулгах), сэв эрэх (өө эрэх, өөлөх), өө сэв [хоршоо] (юман гарах хортон, согог, гэм) - Уулаас цөөн үгтэй хүн учир Ванданов Магсаржавыг дэмий сэрдэхээс биш тэгж ярилаа гэх өө сэв олдоггүй байлаа. С.Удвал. Их хувь заяа., сэвийг нь дарж эвийг нь эвлэх [зүйр цэцэн үг] (а. Дутагдлыг нь шүүмжилж байгаад нөхөрлөх; б. Будлиантай зүйлийг зүй зохисоор нэг тийш шийдвэрлэх), сэвээ мэдэгдэж, сэнжээ бариулах [зүйр цэцэн үг] (муугаа мэдэгдэж бусдын эрхэнд орох);


2. Юмны холтрох, ховхрох зэргээр гэмтсэн гэмтэл: сэв суух (өөтэй болгох, согогтой болгох);
3. Цэвэр юманд наалдсан бага сага буртаг мэтийн зүйл: буртаг сэв (хир);
4. Гилгэр юманд гарсан хортон;
5. Хүний үс гэзгийг самнахад гарсан үс: гэзэгний сэв (үс самнахад саманд үлдсэн үс) - Хөх дэвийн өвс тань Тэвэг үсний минь сэв билээ. Жангар;
6. [шилжсэн] Гэм дутагдал: сэв эрэх (өө харах) - Дэмбэрэл хэрүүлдээ ханаагүй бололтой өдөхдөө сэв эрэн, нааш цааш холхихдоо хүнд биедээ түүртэн аахилах боловч дороо тогтож үл чадна. Л.Дашням. Бурхантын цэцэг., *сэв орох (эв найр, итгэл найдлага, хайр сэтгэл зэрэгт завсар гарах), сэвтэй хүн сээрээ маажна, сэвгүй хүн шилээ маажна [зүйр цэцэн үг] (гэмтэй хүн мэдэгддэг гэсэн санаа);
7. Сэтгэлийн сэжиг, муу зүйлийн тухай бодол: сэтгэлд сэв суух (сэтгэлдээ сэжигтэй болох) - Сэтгэлийн сэв арилахгүй хэчнээн зовлонтой байв аа. Ч.Чимид. Хавар намар.

--oOo--