1. Ямар нэг суртахуун, үзэл санаа, хүмүүжил боловсролын нөлөөгөөр бүрэлдэн тогтсон хүмүүсийн амьдрал, үйл ажиллагааны хэвшил, заншил - Хуучин засгийн ёсон суртлыг халж шинэ байдлыг тогтоохтой холбогдсон янз бүрийн хэрэг ундран гарсаар байжээ. С.Дашдэндэв. Улаан наран., суртал нэвтрүүлэх (шинэ хэв маяг, ёс зарчимд сургах) - Зүүн хошуудын хар шар олонд ардын намын суртлыг нэвтрүүлэх тушаалыг хүлээж ирэв. С.Дашдэндэв. Улаан наран., суртал таниулах (шинэ хэв маяг, ёс зарчмыг ойлгуулах) - Дуламханд эднийхэнд ардын нөхөрлөлийн тухай учир суртал таниулах гэж ирсэн. Б.Бааст. Алтайн хөх дөнөн., нийтийн заншсан суртал (нийтийн хэвшсэн ёс), хүнд суртал (ажил албан дээрээ бусдыг элдвээр чирэгдүүлэх, хохироох зүй бус явдал), шашны суртал (шашны элдэв ухуулга, үйлдэл, ёс горим), суртал журам [хоршоо] (хэвшсэн, тогтсон ёс дүрэм) - Манай ардын намын журам суртлыг зөвшөөрөн хүлээж шашин төр ба ард түмний тусад чин зориг үнэн санаагаар зүтгэсүгэй. Ж.Дамдин. Үймээний жил., зан суртал [хоршоо] (нэгэнт дадаж хэвшсэн зүйл) - Чухамхүү ардын аж амьдрал, зан суртал нь хэвээрээ, тэр талаар гадаадын хүнд илүү сонин юм шиг. Б.Ринчен. Өмнө этгээдэд зорчсон тэмдэглэл., ёс суртал [хоршоо] (хэв маяг, суртахуун) - Зарим нь хувьсгалт залуучууд гэдэг бол маш хатуу ширүүн ёс сурталтай юм гэнэ. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол., сурталгүй хүүхэд, сургаалгүй илжиг [зүйр цэцэн үг] (түвэг уддаг, суртал сургаалгүй хүнийг адалсан хэллэг), сурталгүй хүн замаа түгжинэ, сурлагагүй хүн оюунаа түгжинэ [зүйр цэцэн үг] (хүн суртал сургаалгүй байх нь өөрийн биед төдийгүй нийгэмд ч муу гэсэн санаа);

---

2. Улс төр, олон нийтийн чухал ажлын арга явууллагыг олон түмэнд ухуулан сэнхрүүлэхээр хийх ажил - Хэд хэдэн хуудастай хүснэгт бүртгэл намын зорилго суртлыг багтаасан бичигтэй дэвтэр болжээ. Ж.Дамдин. Үймээний жил., суртал ухуулга [хоршоо] (улс төр, нийгмийн чухал асуудлыг олон түмэнд сэнхрүүлэн ойлгуулахын тулд хийж буй зохион байгуулалттай үйл ажиллагаа) - Нутгийн ардуудын дунд суртал ухуулгын ажлыг зохиож явсаар энд ирлээ. Н.Банзрагч. Зам., үзэл суртал [хоршоо] (ямар нэгэн нийгмийн анги, нийгэм улс төрийн байгуулал, чиглэлийг илэрхийлэн хамгаалах үзэл, баримтлал) - Та нар чинь яасан үзэл сурталгүй улс вэ? Ц.Ням-Осор. Юу гэнээ хөө.