2025-08-10 10:54:53http://mongoltoli.mn/
1. Юм агуулах, хийхэд зориулсан эдлэл, хэрэглэл: модон сав (юм агуулах зориулалттай модон эдлэл) - Эх нь хоёр үнээнийхээ сүүг модон саванд хонууд өнжүүд байлгаж ээдүүлээд, цөцгийг нь хамж аван, мойл жимстэй хольж буцалгана. Б.Нямаа. Арандалынхан., төмөр сав (төмрөөр үйлдсэн юм агуулах хэрэглэл), болор сав (болроор хийсэн эдлэл), торон сав (юм агуулах сүлжмэл торон хэрэглэл) - Тэр хүүхэд торон саванд мах хийгээд барьсан байв. Ч.Чимид. Хавар намар., халуун сав (дотор нь хийж тавьсан зүйлийг халуун хэвээр нь хадгалдаг хоосовч ханатай шилэн сав) - Халуун саванд хоол, цай хийж тавьчхаад шатаар өгсөн ирэх чимээ чагнан арван хоёр цаг өнгөртөл суужээ. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., харилцах сав (ёроолоороо холбоотой хоёр сав), бичгийн сав (бичгийн хэрэглэл агуулах эдлэл) - Сүхбаатар миний бэлэглэсэн бичгийн савыг хүлээж авав. Д.Гонгор нар. Д.Сүхбаатарын тухай дуртгалууд., нулимуурын сав (нус, цэр зэргийг нийж хаях зориулалтын эд), сархдын сав (а. Айраг, архи хийх эд хэрэглэл - Чи тэгээд сархдын сав ширтээд айл хэсээд яваарай. С.Удвал. Их хувь заяа; б. [яриа] Ходоод), саалийн сав (сааль сүү саах, уудлах хувин, торх сэлт), усны сав (ус авдаг, хадгалдаг эдлэл) - Түүний хажууд хомтой тэмээнээс усны сав буулгаж байсан эмгэн өврөө уудалж бичиг гарган өгөв. П.Хорлоо. Багш., үнсний сав (тамхины үнс хийх хэрэглэл) - Удтал хуралдсаны тэмдэг тамхины шилбэ ширээн дээр үнсний саваар овоолгоостой харагдана. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., хогийн сав (хог хийх зориулалтын сав), хөөрөгний сав (даалин) - Дэмий л хөөрөгний сав урж балтуулж яваа тэр хэдэн мөнгөн янчааныг энэ үнэтэй цаасаар сольчихвол авч явахад ч адаглаад амар шиг санагдав. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү., хоолны сав (а. Хоол хийх сав; б. Үхэг; в. [шилжсэн] Ажилд муу, бусдад тус нэмрээр бага хүн - Бас долоон ховдог аман дээр нь нэг сүрхий хоолны сав нэмэгдсэнээр байдал улам хүндэрсэн нь мэдээж билээ. Б.Нямаа. Арандалынхан), ёроолгүй сав (а. Ёроол байхгүй, цоорхой сав; б. [шилжсэн] Аливаа зүйлд шинжгүй зан гарган шунамхайрах байдал) - Эгээ л ёроолгүй сав шиг болсон болохоор Данзан хөрөнгөндөө харуусан түүнийхээ хойноос өдрийн бодол шөнийн зүүд болон явдаг байлаа. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө., хүр сав (сүлжмэл сав), шүүгээ сав (эд хогшлоо хийх, агуулах эдлэл) - Дорж дарга шүүгээ саваа цоожлоод урт оосортой ширэн цүнхээ мөрөвчлөн гадаа гарав. П.Хорлоо. Багш., савны амсар (савны дээд хэсэг, ирмэг), савны ёроол (савны доод хэсэг), савны нээлхий (савны хавхаг, таглаа), савнаасаа халих (а. Савандаа багтахгүй асгарах; б. [шилжсэн] Хийсэн муу үйл нь хэтрэх), сав суулга [хоршоо] (юм агуулах, хийх гал тогооны хэрэглэл) - Эднийд сав суулга гэх юм бараг байхгүй. А.Дашням. Өлзийнарангийн өчил., сав сааль [хоршоо] (идэш уушны зүйлийг агуулах хэрэгслийн ерөнхий нэр) - Эзэгтэйн зүүн урд буланд нь сав саалийн зүйл тавьж өрсөн байдал нь нямбай эзэгтэйн шинж тодорхой. Б.Ринчен. Сандо амбан., авдар сав [хоршоо] (эд хогшил агуулах хайрцаг) - Арчиж цэвэрлэсэн аяга таваг, авдар сав бурхан шүтээн сэлт нь гял цал хийж байна. Б.Нямаа. Арандалынхан., аяга сав [хоршоо] (хоол, унд идэж уух болон хийх эд хэрэглэл) - Тогоо аяга сав цэвэрлэн суухдаа “Хэрэв тогооны хүнтэй бол юунд ингэж суух вэ” хэмээн бодов. С.Удвал. Их хувь заяа., ваар сав [хоршоо] (нарийн шавраар хийсэн сав суулга), данх сав [хоршоо] (шингэн зүйл агуулах цорготой сав суулга), домбо сав [хоршоо] (шингэн зүйл агуулах цоргогүй суулга), уут сав [хоршоо] (юм агуулах хүүдий), хайрцаг сав [хоршоо] (а. Юм агуулах хэрэглэл; б. [яриа] Шарилын авдар, авс) - Хайрцаг савыг нь задлаагүй зарим тоног төхөөрөмж хоёр гурван давхар байшинтай тэнцэхүйц том ажээ. М.Чойжил. Андын нутаг алсдахгүй., сав зэвсэг [хоршоо] (ажил үйлд хэрэглэгдэх зүйл) - Өмнө улсын нарийн хөгжим ба үзэмжит сав зэвсгийг ихэд зөөж… В.Инжаннаши. Хөх судар., *сав нь дүүрэх (а. Сэтгэл ханах - Харгис санаат Дунхуугийн эзний дээрэлхүүг нь түр хүлцэж, санаа нь амарч, сав нь дүүрч, салан задгай болохыг нь хүлээж мянганы газар давхидаг хүлгээ өгсөн билээ. Б.Ринчен. Нүүдэл; б. [шилжсэн] Хийсэн муу үйлийнхээ лайг эдлэх), *сав уудлах (инж өгөх); *алтан сав нээлгэх (нас барсан хүний төөргийг үзүүлэх), *алтан сав нээх ~ алтан хайрцаг нээх (өөд болоочдыг оршуулахын өмнө тусгай аргаар зурхайч нар нээдэг шашны зан үйл), *сав хоосон буцаахгүй (ёжлон дайрч хэлсэн үгийг нь сөргүүлж зохих хариуг нь өгч чаддаг гэсэн санаа) - Барагтай бол хүний савыг хоосон буцаадаггүй Баяр энэ удаа юу ч дуугарсангүй харин царай нь улайв. Ч.Лодойдамба. Алтайд., сав муу бол идээ муудна [зүйр цэцэн үг] (аливаа үйл хэргийн бэлтгэл муу бол уг ажил бүтэхгүй гэсэн санаа), савны цоорхойгоор юм гоожно, саравчны цоорхойгоор ус гоожно [зүйр цэцэн үг] (онгорхой цоорхой бол түүгээр ямар ч зүйл савиран асгарна гэсэн санаа);
2. Том шавар домбо, ваар;
3. Орон байр: байшин сав [хоршоо] (амьдрах байр сууц) - Буриадууд шатсан шатаагүй хэрэм хашаа, байшин сав нэгжиж шуугилдсаар явав. С.Дашдэндэв. Улаан наран., орон сав [хоршоо] (орон сууц) - Хашаа хашааны шургаагийн зайгаар айл айлын орон сав, хүүхэд зэрэг харагдах бүгдийг ажин алхана. Г.Батаа нар. Онцгой даалгавартан;
4. Эм урвалж зэргийг хадгалах зориулалттай голдуу шилэн лонхонцор.