Хэвлэх


2024-05-07 12:35:02http://mongoltoli.mn/

ӨЛЗИЙ

1. [хуучирсан] Сайн учрал тохиол - Манай энд боохой өлзий байдаг ч гэсэн хааяа харвуулын юм зүгээр байддаггүй газар шүү. С.Лочин нар. Галтай залуу нас., өлзий бус (сайны хувьгүй, муу тохиол), өлзий бусын амьтан (сайны хувьгүй, харш амьтан) - Гэрлийн ард хэд хэдэн өлзий бусаар үхсэнд... В.Инжаннаши. Улаанаа ухилах тэнхим., өлзий мөр (а. Дэгжин дээшлэхийн ивээлт мөр; б. Аз хийморьтой зөв зам) - Өлзий мөртэй сайхан яваа айл. И.Дамбажав. Монгол үгийн дээж., өлзийгөө өгөх (ээл ивээлтэй байх, хишиг буян заяах) - Өнө түүнд өлзийгөө өгөх болно. Субашид; өлзийгөө ивээх~өлзийгөө нэмэх (аз хийморь нь бадран дэлгэрэх);


2. Ээл ивээл, сайны хувь, аз хийморь: өлзий болох (сайн тохиол учрах) - Өлзий болсон нутгийн усаар өчүүхэн охиныг анх угаалаа. Р.Чойном. Хүн., өлзий бэлгэ [хоршоо] (сайн хувь ерөөл) - …холын бодлогоор мөнгө хөрөнгө цутгаж, монгол ноёд хаадыг дотор зуур нь хямруулж… Б.Ринчен. Гүнж., өлзий буян [хоршоо] (аз жаргал) - Өлзий буяныг хурааж... ариун сэтгэлийн ач ба аав ээжийн өлзий хишиг алс эртний үйлээр заяандаа болдог. Д.Равжаа. Зохиолын эмхэтгэл., өлзий хутаг [хоршоо] (сайны хувь, хишиг буян) - Өлзий хутаг салшгүй орших болтугай. Ч.Алтангэрэл. Монгол зохиолчдын төвөдөөр бичсэн бүтээл., өлзий хутаг болох (сайны хувь олох) - Тахиа цагт зүүнтээ дуугарвал өлзий хутаг болно. “Олон зүйлийн сургаал цомог ерөөл, зургийн ном дэвтэр”., өлзий хутаг орших (сайн сайхан хувь тавилантай амьдарч, хүсэж мөрөөдсөн нь биелэх) - Бат өлзий хутаг орших болтугай. Д.Равжаа. Зохиолын эмхэтгэл., өлзий хишиг [хоршоо] (сайны бэлгэдэлт хувь ерөөл), өлзий учрал [хоршоо] (бэлэгтэй сайн тохиол), өлзий учрал бүрдэх (ээл ивээлтэй сайн хувь тохиох) - Өлзий учрал бүрдсэн өнөр гүрэн болдог. С.Дашдэндэв. Гурван айл., өлзийн сав [хуучирсан] (өдрөө хүлээж буй настанд бэлтгэсэн авс), өгсөнд нь өлзий болог, авсанд нь ач болог [зүйр цэцэн үг] (наймаа худалдаа хийхдээ сайн сайхныг бэлгэдэн ерөөх үг);
3. [шилжсэн] Насны хүндэтгэл - Богд Чингис хаан усан морин жилтэй, дөчин таван өлзийдөө... байгуулж тугтам хаан суувай. Гүн.Гомбожав. Гангын урсгал.

--oOo--