Хэвлэх


2025-08-10 10:49:55http://mongoltoli.mn/

ОЙР

1. Хол гэдгийг эсрэг утга, алс зайтай биш, дөт, холгүй - Эхнэртээ гологдсон ноён шивэгчиндээ дөт, эрдээ чамлагдсан хүүхэн төрхөмдөө ойр. З.Баттулга. Уяхан замбуутив., голын ойр (голоос холгүй), хотод ойр амьдрах (хотоос хол биш амьдрах), худагт ойр буух (худгаас холгүй буух), ойр ойрхон [хоршоо] (юмны хоорондын зай холгүй) - Учир учрыг ойр ойрхноор огчилсугай. В.Инжаннаши. Хөх судар., ойр ойрхон алхах (алхмын хэмжээ бага байх), ойр ойрхон утасдах (байн байн утасдах), ойр газар (алс биш газар), ойр зэргэлдээ (хөрш саахалт амьдарч байгаа нь), ойр тойрноор явах (эргэн тойрноор явах), ойрд харагдахгүй байх (орчин тойронд харагдахгүй байх) - Магсаржав гайхан ийш тийш айл амьтны бараа харвал ойрд юм үзэгдсэнгүй. С.Удвал. Их хувь заяа., ойр зуурын ажил (аар саар ажил), ойр зуурын аян (холгүйхэн гадагшаа гарах нь), ойрын харалган (дэргэдээ ойр байгаа зүйлийг сайн хардаг боловч хол байгаа зүйлийг муу харах харааны эмгэг), oйр дөт [хоршоо] (холгүй), ойр дөхөм [хоршоо] (дөт, хол биш), ойр орчим [хоршоо] (а. Алс хол бус; б. Эргэн тойрон) - Үүнд ойр орчим цөм бишрэн дагав. В.Инжаннаши. Хөх судар., ойр төсөг [хоршоо] (а. Холгүй; б. Ойрмогхон, саяхан), ойр тойрон [хоршоо] (өгүүлэгчид ойр хүрээлэн буй газар), ойр хавь [хоршоо] (тухайн газрын эргэн тойрон) - Ойр хавьдаа хүн амьтангүй энэ газар Жүрмэдийнх хаваржиж байжээ. М.Чимид. Алтан номын үсэг., хол ойр [хоршоо] (а. Өөр хоорондын зай их болон бага байх нь; б. Газар бүр), ойр гэж бүү суу, хүнд гэж бүү ай [зүйр цэцэн үг] (алгуурлан удаашрах гэсэн санаа), ойрыг үзсэн холыг сонссон [зүйр цэцэн үг] (ойр байгаа зүйлээ үзчихсэн, хол байгаа зүйлийг сонсоод мэдчихсэн амьдралын туршлага ихтэй гэсэн санаа);


2. Цаг хугацааны хувьд төдий удахгүй, даруйхан - Чи юу болсон юм бэ? Ойрноос зүс царай чинь муу. Д.Нацагдорж. Монгол ардын суут., ойрын өдрүүд (а. Өнгөрөөд удаагүй өдрүүд; б. Удахгүй болох өдрүүд), ойрын жил (а. Сая өнгөрсөн жилүүд; б. Ирэх жилүүд), ойр болох (удахгүй, даруйхан болох) - Үзэх цаг ойр болжээ. Г.Батаа нар. Онцгой даалгавартан., ойрд ирэх (удахгүй ирэх, ойрын үед ирэх) - Гэр орон нь ойрд хүн амьтан байсан шинж алга. Н.Банзрагч. Зам., ойр ойрхон утасдах (байн байн утасдах), ойрын ирээдүй (алс хэтэд бус даруйхан болох ирээдүй);
3. Төрөл садны холбоо хол бус: ойрын хамаатан (төрөл садны холбоо төдий л хол бус хүн), ойр төрөл (цус, ясан төрлийн холбоо төдий л холдоогүй байгаа хамаатан хүмүүс), ойр төрлийн хүн (садан төрлийн холбоо хол бус хүн), ойр удам (төрөл ургийн холбоо холдоогүй хүмүүс);
4. Хүмүүсийн харилцаа холбоо нягт, дотно: ойр харьцах (дотно, найрсаг харьцах), ойр дотно [хоршоо] (санаа сэтгэл таарсан их дотно харилцаа бүхий) - Нэгэн доор олон жил ойр дотно шадарлаж явсан... билээ. А.Дашням. Халхын сайн ноён хан Намнансүрэн., ойр шадар [хоршоо] (хоорондоо дотно, нөхөрсөг байдал);
5. [шилжсэн] Ялгаа зөрүү багатай: эх зурагтайгаа ойр байх (эх зурагтайгаа адилхан байх), ойр төсөр [хоршоо] (а. Ялгаа бага, нэлээн адил; б. Хоорондын зай бага; в. Цаг хугацаа алслаагүй байгаа нь).

--oOo--