Хэвлэх


2025-08-21 04:27:30http://mongoltoli.mn/

НҮГЭЛ

1. Шашны номлол дахь хориг цээрийг зөрчих нь: нүглээ наманчлах (а. Шашны хориг цээрийг зөрчсөндөө гэмшин буруугаа хүлээж залбирал үйлдэх; б. Ёс бус хэрэг явдал үйлдсэндээ гэмшин уучлал эрэх) - Арслан Хүрэнтолгой сүүл сүүлдээ ан гөрөө хийхээ ч мартаж тийм ажлыг нүгэл гэж жигших болжээ. В.Шарма. Таван сургамж., нүгэл хилэнц [хоршоо] (ялт муу хэрэг явдал) - Үхэхийн урьд нүгэл хилэнц юүгээн гэмшин наманчилжээ. Ж.Баккочо. Декамерон., нэр нэгтийн чих нэг, нүгэл нэгтийн там нэг [зүйр цэцэн үг] (адил хэрэг явдалд оногдох шийтгэл адил байх гэсэн санаа), нүүрний хөөг угаавал арилна, нүглийн хөө үхэвч арилахгүй [зүйр цэцэн үг] (гутамшигт хэрэг явдал үйлдвэл хэзээ ч үл мартагдах гэсэн санаа);


2. Ёс бус, муу явдал, гэмт хэрэг: нүгэл тарих (ёс бус, муу хэрэг явдал үйлдэх), нүгэл хураах (а. Ёс бус хэрэг олонтоо үйлдэх; б. Гэмгүй хүнийг хардан хилсдүүлэх), нүглээ цагаатгах (ёс бус хэрэг хийснээ ухаарч гэмшин сайн үйл хийх), нүглээ эдлэх (муу хэрэг явдал үйлдсэнийхээ зэмийг амсан зовж зүдрэх), амьдын хар нүгэл (амьд явах насандаа хийж үл болох хилэнцэт үйл), арван хар нүгэл (биеэр үйлдэх гурав, хэлээр үйлдэх дөрөв, сэтгэлээр үйлдэх гурван муу хэрэг явдал) - Элдэв муу үйлд автах хэрэггүй, ард түмнээс улс бүрдэнэ, ард түмэнд буруу санавал арван хар нүгэл болно. С.Удвал. Их хувь заяa., нүгэл буян [хоршоо] (сайн болоод муу үйлдэл), нүгэл чивэл [хоршоо] (ёс бус үйлдэл, муу ёр), нүглийн сав дүүрэх (а. Ёс бус хэрэг их үйлдэх; б. [шилжсэн] Мөхөх цаг нь ойртох, ирэх) - Гэвч тэдний нүглийн сав дүүрээгүй учир аль тохиолдсоныгоо алж хядсаар явав. С.Дашдэндэв. Улаан наран., нүглийн нүдийг гурилаар хуурах (аливаа ажил хэргийг хийж гүйцэтгэхдээ оромдох, оронцоглох) - Аягүй бол гал түлсэн хойно задраад уначих юм хийж, нүглийн нүдийг гурилаар хуурч мэдэх л хүйтэн дотортой хүн шүү. П.Хорлоо. Багш., нүгэл нь нүдээрээ гарах (ёс бус, муу хэрэг хийхэд гэм нь эргээд өөрт тусах) - Дэжээ эмээ энэхүү нүгэлт амьтныг харснаа нүгэл чинь нүдээрээ гарах нь энэ дээ гэв. Б.Бааст. Готов Мятав хоёр.

--oOo--