Хэвлэх


2024-05-26 01:56:12http://mongoltoli.mn/

АНХ

Тугтам, хамгийн түрүүн, тэргүүн, эхний: анх алхам  (юмны ахиц явцын эхний шат), анхны эрин (газрын нас жилийн хоёрдугаар хугацаа, бараг 24 дүнчүүр жилийн өмнө эхлээд, 5,7 дүнчүүр жилийн өмнө дуусжээ. Энэхүү хугацаанд дэлхийн царцдас үргэлжлэн сүрхий хувирч, зарим хэсэг нь нэлээд тогтворжоод, нүүрстэй чулуулаг ихээр буй болжээ. Сүүлийн үеийн газрын давхаргад нь доод зэргийн амьд бодисын чулуужмал хадгалагдаж буй. Энэ эринд буй болсон газрын давхаргыг анхны бүлэг гэнэ), анхны үржигдэхүүн  (анхны тоо бусад тооны үржигдэхүүн болсон үед тэрхүү анхны тоог бусад тооны анхны үржигдэхүүн гэдэг. Жишээлбэл: 6=2*3-ын 2,3 нь 6-ийн анхны үржигдэхүүн болно), анхны мөгөөрсөн хоолойтон (үет хөлтний доторх бие нь цорго хэлбэртэй бөгөөд үеэр тод бус, толгойдоо хос дан нүд ба хос тэмтрүүлтэй, мөгөөрсөн хоолойгоор амьсгалдаг амьтад. Халуун бүсэд оршино. Ийм амьтдыг үет хөлтний хүрээнд тусад нь нэг анги болгон ангилаад анхны мөгөөрсөн хоолойтны анги гэдэг), анх жил (1. ямар нэг үйл хэргийг эхэлсэн жил;


2. Түрүү жил, өмнө жил), анхны тоо (зөвхөн нэг ба өөрийн биед бүхлээр хуваагдах бүхэл тоо. Жишээлбэл: 2,3,5,7,11... зэрэг), анхны он (тэргүүн он) - Дин Гүнгийн анх он, хар луу жил Күнз дөчин гурван нас сүүдэртэй бөлгөө. В.Инжаннаши. Хөх судар., анх сийвэн (ургамал, амьтны бие махбодын эсийн үндсэн эд; протоплазм), анх түрүү (хамгийн анхны) - Тэр нь ойн медалиудын анх түрүү нь боллоо. Ч.Чимэд. Магеллан хаагуур гарсан бэ?., анх тэргүүн (эн тэргүүн), анх удаа (эхний удаа) - Шивээ хиагтад ардын хувьсгалт намыг анх удаа зохион байгуулав. П.Хорлоо. Түүвэр зохиол., анхан шатны боловсрол (хамгийн эхэлж олгох боловсрол), анхны голомт (шинэ байгууллага, үйлдвэрийн эхний ээлж ашиглалтанд орсон газар) - Монгол хүн амны бэлгээр гэгчээр шинэ үйлдвэрийн анхны голомт болж, ийнхүү том цагаан гэр боссон юм. Л.Чойжилсүрэн. Яндангийн цуурай., анхны дардас (анхлан унших, засварлахад зориулан буулгасан бичвэр эх), анхны мэдэгдэхүүн (юуны урьд мэдвэл зохих зүйл), анхны өрдөс (бичвэрийн нүүр болгож, хараахан цэгцлээгүй байгаа мөрүүд), анхны тусламж (өвчтөнд үзүүлэх эхний тусламж), анхны тэнгэр (бярманы шашинтны хамгийн их тэнгэр Вишнүүгийн нэр), анхны хүй нэгдэл (хүн төрөлхтний түүхийн анхны нийгэм эдийн засгийн хэлбэршил), анхны хүүхэд (ууган хүүхэд), анхны үүлдэр (нүүдлийн мал аж ахуйн нөхцөлд буй болсон үүлдэр), анхны морь (эртний хөхтөн амьтан адууны төрлийн дээдэс, биеийн их бага нь үнэгтэй адилавтар, өмнө хөл нь дөрвөн хуруутай, хойд хөл нь гурван хуруутай), анхны шувуу [амьтан] (тагтааны чинээ биетэй, сүүл нь хорин үе ястай, өд нь сахлаг, амандаа шүдтэй, жигүүртээ гурван салбар хумстай, эртний сөнөсөн шувуу), анхан од [зурхай] (тэнгэрийн олон оддыг тэдний гэрэл хэмжээгээр хорин анги болгож хуваасны түрүүчийн зургаан анги дахь оддын нэр, энгийн нүдэнд харагдана, үүний нэгдүгээр ангийн оддыг цөм анхан од гэх бөгөөд бүгд хорь болно).

--oOo--