Хэвлэх


2024-05-17 07:45:12http://mongoltoli.mn/

МЭХ

1. Хууран гэнэдүүлэх арга заль: мэхэнд автагдах (хууртагдах, мэхлэгдэх), мэхэнд орох (хуурах арга зальд нь итгэх), мэх зарах (заль хэрэглэх), арга мэх [хоршоо] (а. Арга заль; б. Барилдах эрдэм чадал), бааш мэх [хоршоо] (арга бач, заль мэх), гох мэх [хоршоо] (бусдыг хуурах, өөртөө татах элдэв арга), заль мэх [хоршоо] (хууран мэхлэх арга) - Эвдэрхий Жамухын зальхай зусрын мэх заль зэвүүрэлтэй. В.Инжаннаши. Хөх судар., ов мэх [хоршоо] (ов заль) - Ер нь дэлт чонын ов мэх, хүчин чадал маш их. Б.Бааст. Алтайн хөхө дөнөн., мэхийн их үнэгэнд, мэндийн их бялдуучид [зүйр цэцэн үг] (зусар бялдууч байдал гэсэн санаа), мэх сурахын оронд мэргэ сурсан нь дээр [зүйр цэцэн үг] (заль мэх тусгүй, үүний оронд мэргэ төлгө сурвал сайн гэсэн санаа);


2. Бөхийн эрдэм, арга: мэх хариулах (учраа бөхийн хийсэн мэхийг дагуулан хариу мэх хийж унагах), уран мэх (уран арга хэрэглэн нөгөө бөхөө унагаах) -  Даагаа нэхнэ дээ гэхээр нь дахин барилдаж, хэн хэн нь хамаг мэхээ хийж, нэлээн тэнцсэний эцэст Сүрэн сурмаг гэгч нь сээрэн дунгуй хийж хаяв. С.Доржпалам. Яргуй дэлгэрэх цагаар., тонгорох мэх (тонгорон унагах арга), мэх ноцолдлого [хоршоо] (барилдан ноцолдох арга), *мэх үхэх (арга барагдах) -  “Яая даа байз” гэж Дүвжир мэх үхэн, түргэн зуур олон янзын юм бодов. Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа.

--oOo--