Хэвлэх


2024-05-12 01:30:09http://mongoltoli.mn/

МЭНД

1. Энх тунх, амар амгалан байдал: мэнд давах (мэнд өнгөрөх), мэнд өнгөрөх (ямар нэгэн саад тотгорт өртөгдөхгүй өнгөрөх) - Энэ хавийн харуулыг мэнд давбал айх юмгүй. Г.Дүйнхэржав. Арилшгүй мөр., онд мэнд орох (өнгөрөгч оныг амар тайван гарз хохиролгүй туулж өнгөрөөх), эрүүл мэнд [хоршоо] (бие махбодын хэвийн үйл ажиллагаа), эрүүл мэндийн байдал (хүний биеийн байдал), эрүүл мэндийн дэвтэр (биеийн байдлыг тодорхойлсон бичиг), мэнд амар [хоршоо] (а. Тайван амгалан; б. Мэндлэх үг) - Түшмэл хүн хүрч ирээд, мэнд амаргүй шуудхан л… загнаж гэнэ. Монгол ардын үлгэр., амьд мэнд [хоршоо] (өвчин зовлонгүй) - Миний ачит эх эцгийн амьд мэндийг мэдэж ирнэ үү? Б.Ян. Чингис хаан., эсэн мэнд [хоршоо] (эрүүл саруул) - Мөн зочин гийчин бүгдийн эсэн мэндийн төлөө гэж уусаар бүгд ихэд халамцав. А.Толстой. Мөнгөн ноён., эсэн мэнд буух (өндөр зүйл ба онгоцноос эрүүл саруул буух), энх мэнд [хоршоо] (өвчин зовлонгүй байх), *мэндийн босго (сүүлд орох, хоцрох), хонь нь ч мэнд, чоно нь ч цатгалан [зүйр цэцэн үг] (амар тайван байдалтай гэсэн санаа);


2. Уулзсан хүний амрыг асуух ёс: мэнд амар байна уу? амар мэнд байна уу? (сайн байна уу?), мэнд мэдэх (бие, ажлын сайныг лавлан асуух), мэндийг уламжлах (бусдын амрыг асуусныг дамжуулах), мэнд хүргэх (а. Хүнээр эсвэл захидал зэргээр дамжуулан амар мэндийг асуух; б. Тэмдэглэлт өдрийг тохиолдуулан бусдад мэндчилэх), мэнд усаа мэдэлцэх (амар мэндээ асуулцах) - Бадамжавтай мэнд усаа мэдэлцэн их л дотно хүмүүс бололтой. Б.Өлзийсүрэн. Замын хүзүү., уужим далайд онгоц хэрэгтэй, уулзсан хүнд мэнд хэрэгтэй [зүйр цэцэн үг] (эв найртай гэсэн санаа), мэнд сууж, мэлхийд хазагдахгүй байх [зүйр цэцэн үг] (муу зүйлд өртөхгүй, амар тайван амьдрах гэсэн санаа).

--oOo--