Хэвлэх


2024-05-05 02:11:06http://mongoltoli.mn/

ЗӨВ

1. Аливаа юмны үнэн, зохистой нь: зөв бичих дүрэм [хэл шинжлэл] (ямар нэг хэлний бүх үгийг хэрхэн бичих тухай журамлан тогтоосон зүй) - Монгол хэлний зөв бичих дүрмийг боловсронгуй болгох асуудлуудыг даруй шийдвэрлэх талаар холбогдох байгууллагууд анхаарах цаг болжээ. “Үнэн” сонин., зөв бодлого (зүй зохистой бодлого), зөв дуудах ёс [хэл шинжлэл] (ямар нэг хэлний бүх үгийг яаж дуудах тухай журамлан тогтоосон зүй) - Өнөө болтол монгол хэлний зөв дуудах ёсны талаар гарсан дорвитой бүтээлгүй байна. “Үнэн” сонин.,  (нийцтэй, тохиромжтой журам), зөв зам (а. Олон салаа замаас зорьсон газарт очих зам; б. Үйл хэргийн дотроос тохирох тэнцэх нь) - Ивгээлт сэтгэлийн хүчийг буянт мөрт зүтгэ, чин зоригийн хүчийг зөв замын тэргэнд оруул. Д.Равжаа. Зохиолын эмхэтгэл., зөв ойлгуулах (зүй зохисын дагуу ойлгуулж мэдүүлэх) - Харин түүнийг л ард түмэндээ зөв ойлгуулах нь бидний чухал үүрэг болоод байна. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал., зөв өнгө (эерэг дулаан өнгө, сэтгэлд таатай өнгө), зөв санаа (өөр бусдад хор нөлөөгүй, буруу гажуугүй санаа) - Болдын дэвшүүлж буй санаачилга нь хамгийн зөв санаа бололтой. “Цог” сэтгүүл., зөв үзэл (жам ёсыг үнэн мөнөөр тусгах үзэл, зүйд нийцсэн үзэл санаа), зөв харах (юмыг зөвөөр ялгаж таних), зөв буруу [хоршоо] (тогтсон үзэл санаа, үйл явдалд нийцэх, эс нийцэх чанар) - Зөв бурууг нь ялган салган, бэлгэлэн хэлж тайлгав. В.Инжаннаши. Хөх судар., зөв зүйтэй [хоршоо] (зөв зохистой) - Одоогийн засгийн бодлогын зөв зүйтэйг машид сайшаан биширч ярилцав. С.Буяннэмэх. Түүвэр зохиол;


2. Баруун зүг тийших, баруун гар талын: зөв гар (а. Хүний баруун гар; б. Баруун гарын чиглэл) - Зөв гар гэмтсэнээс болоод үзгээ ч барьж чадалгүй яван явсаар солгой болсон доо. “Хөдөлмөр” сонин., зөв тал (хүний баруун гар тал);
3. Нарны эргэх чигийн дагуу: зөв үүд (гэрийн үүдний зүүн этгээд), зөв энгэр (монгол дээл, монгол цамцны баруун гар талд гаргасан энгэр), зөв эргүүлэг (хүн, мал адгуусны үс, нарны эргэлтийн чиглэлд тойрон ханарсан хэв), зөв эргэх (а. Нарны эргэх зүгийг дагаж тойрох; б. Баруун гарыг дагаж эргэх) - Мөнхүү хүрдийг нар зөв эргүүлэн тойрсоор байв. Ч.Лувсанжав. Дамдины бага хүү., нар зөв (нар эргэх чигийг дагах нь) - Одоо асуултыг нар зөв тойруулан тавья. “Цог” сэтгүүл;
4. Таван хошуу малын зүүн этгээд: зөв тал (а. Малын зүүн талын ерөнхий нэр - Довдон хонь бүрийн зөв талын хээлнээс нэг тус ноос угзран авч өвөртөлсөөр байлаа. Л.Түдэв. Нүүдэл; б. Морь, малыг унах, моринд мордох тал), зөв хөл (морь мал, амьтны зүүн хөл) - Бидний хойноос харж хэсэгхэн зогссоноо хойд зөв хөлөө өргөж нуруу руу сарьчхаад гэр рүүгээ буцаад явчхав. С.Лочин. Сэтгэлийн өнгө;
5. Юмны гадагш хандсан, өнгө талын, наадах: зөв өнгө (бөс даавууны хээтэй гадар тал, эдэлгээ тэсвэрлэх тал), зөв харах (хүний нүүр өөд харах) - Зөв харж инээж, буруу харж уйлж байж арай гэж нэг өгөв. ААЗ;
6. Юмны хэр хэмжээ хүрэх, таарах, тохирох байдал: өрөөл даавуу өмдөндөө зөв [зүйр цэцэн үг] (аливаа үйлийг болгож бүтээхэд илүү их юм хэрэггүй гэсэн санаа), *би чамдаа зөв (бусдаас давуу эрхтэй, бурууг хийсэн үед нь шийтгэх чадалтай гэдгээ илэрхийлэх үг).

--oOo--