Хэвлэх


2025-08-18 03:27:10http://mongoltoli.mn/

АЛЧУУР

1. Юм арчих бөс даавуу, арчих хэрэгсэл - Амраг гэдэг хэцүү юм, алчуур дүүрэн нулимстай. Д.Нацагдорж. Зохиолууд., алчуур тавих (а. Бэрийн толгой дээгүүр алчуур нөмөргөх; б. [шилжсэн] Бүсгүй хүн ураглах), нусны алчуур (хамар арчих эд), толгойн алчуур (толгой бооход зориулсан эд), нүүр гарын алчуур (нүүр гар арчих эд) - Тэгээд би гар нүүрийн алчуур, саван хэрэгслээ аваад эргийн зүг алхлав. Д.Гарамжав. Нэгэн өглөө., нөмрөг алчуур (нөмрөх эдлэл), тогооны  алчуур (а. Тогоо сав арчих хэрэгсэл; б. [шилжсэн] Зарц, гэрийн хамаг ажлыг хийдэг хүн), алчуур саван [хоршоо] (хир буртаг арилгах болон ус арчих хэрэглэл), *тогооны алчуур шиг (бохир заваан);


2. Аяга хийж зүүдэг сав: аяганы алчуур (а. Аяга арчих эд; б. [хуучирсан] Доод тушаалын албаны хүний бүснээсээ зүүн, аяга агуулдаг хормойдоо хүрэхүйц урт уут; в. Хамаг муу үйлд урдаа явуулдаг хүн), саадаг алчуур [хуучирсан] (аян замын хүний аягаа хийж, бүснээсээ зүүдэг хуниастай уут);
3. [шилжсэн] Бэлэг - Төмөр бор мориныхоо цулбуурыг Хонгорт өгч “Ах нь алчуураа одоо өгч орхиё, унаад яв” гэв. Ч.Лодойдамба. Тунгалаг Тамир., алчуур солих (хуримлагчид хоорондоо алчуур зэргийг солилцож бэлэглэх).

--oOo--