1. Аливаа үйл ажиллагаанд биечлэн оролцохгүй хөндлөнгөөс хянах, ажиглах үүрэг бүхий хүн - Гэвч ажиглагч маань тэднийхнийг харах хүсэлгүй шууд өөр тийш хараагаа чиглүүлэв. Л.Түдэв. Нүүдэл., ажиглагчаар оролцох (ажил, хурал цуглаанд ажиглах үүрэгтэй оролцох), ажиглагчийн эрх эдлэх (хурал зөвлөгөөн, арга хэмжээнд урилгаар оролцох, үг хэлэх зэрэг эрх), олон улсын байгууллагад ажиглагчаар элсэх (тухайн олон улсын байгууллагын гишүүнчлэлийн эхний шатанд байх);

---

2. Үйл явцыг харан тэмдэглэл хөтлөн бүртгэгч - Тэд Дилав хутагтад хагас дипломатч байх албан тушаал амлаж чадахгүй ч тэрбээр ажиглагч, мэдээлэгч маягаар ажиллах байлаа гэж америкийн нэрт монголч эрдэмтэн Оуэн Латтимор өгүүлсэн байдаг. Л.Чойжилсүрэн. Дилав хутагт., сонгуулийн ажиглагч (сонгууль хуулийн дагуу болж байгаа эсэхийг хянагч, сонгуулийн үйл ажиллагааг гэрчлэгч этгээд), харуулын ажиглагч (харуул), цаг уурын ажиглагч (цаг уурч, цаг уурын байдлыг тандан судлагч), ажиглагчийн байр сууринаас хандах (а. Үйл явдалд биечлэн оролцолгүй, хөндлөнгөөс харж дүгнэх; б. [эс таашаасан] Үйл явдалд идэвхгүй хандах).