Хэвлэх


2024-05-12 03:29:40http://mongoltoli.mn/

АДАГ

1. Шувтрах сүүл этгээд, эцэс төгсгөл: адаг араа (хамгийн арын араа), адаг сүүл (юмны эцэс төгсгөл), адаг сүүлд нь (эцэст нь, эцэс сүүлд нь) - Адаг сүүлд нь алтан загас баригдав. Ц.Дамдинсүрэн. Түүвэр зохиол., адаг сүүлдээ (эцэстээ, эцэс сүүлдээ), адаг хязгаар (эцсийн хязгаар), адаг эцэс (эцэс төгсгөл) - Арслан барс хэмээн архирсаар адаг эцэст яах санаа байгаа юм бол. Замлин Сэнчиний намтар оршив., адаг өрөг (а. Сур харвах сүүлчийн харваа; б. Шатар, даам зэрэг тоглоомын сүүлчийн тавил), голын адаг (голын төгсгөл), оны адаг (оны эцэс), адагтаа тулах (эцэстээ хүрэх), адагт нь орох (хамгийн сүүлд орох, эцэст нь орох) - Амьтны адагт орж, нуруугаа нухлуулж яваагүй, хүн амьтныг зовоож үзсэнгүй. С.Удвал. Их хувь заяа., эхнээс нь аваад адгийг нь хүртэл (эхнээс нь аваад эцсийг нь хүртэл), адаг мохоол [хоршоо] (эцэс төгсгөл) - Залхаан шийтгэх гэж зах хязгаар адаг мохоол нь үзэгдэхгүй цааш нааш хариу бичилцэв. Б.Ринчен. Үүрийн туяа., үзүүр адаг [хоршоо] (юмны эхлэл, төгсгөл), эх адаг [хоршоо] (эхлэл ба төгсгөл), арван найм хүрвэл адаг араа нэмдэг [зүйр цэцэн үг] (а. Аливаа юм жам ёсоороо явдаг; б. Хүүхэд өсөж том болох гэсэн санаа), эрдэм билиг эрхэм баян, үр хүүхэд удаах баян, адуу мал адаг баян [зүйр цэцэн үг] (эрдэм ном, үр хүүхэд хамгийн чухал гэсэн санаа), анхан дээрээ аятайхан, адаг сүүлдээ аягүйхэн [зүйр цэцэн үг] (а. Ая зүйгээ олохоо байх; б. Эв эе эвдрэх гэсэн санаа), түргэн горхи адагтаа хүрэхгүй [зүйр цэцэн үг] (яаруу сандруу хийсэн зүйл үр дүнгээ өгдөггүй гэсэн санаа);


2. Газар нутгийн зах, үзүүр хэсэг, нам дор газар: адаг газар (алс зах нутаг);
3. [шилжсэн] Хамгийн муу, доорд зэрэг - Ааль зан нь тогтуун бөгөөд хичээнгүй болбол адаг боол боловч дээд ноён болъюу. Субашид., адгийн амьтан (өөдгүй, хүн чанаргүй амьтан), адгийн муу (хамгийн муу) - Адгийн муу нохой Луузан ирэв. Ц.Дамдинсүрэн. Толь Гэндэн., хүний адаг (а. Хамаг муу хэргийг үйлддэг, хүн чанараар муу; б. [шилжсэн] Ядуу хоосон), юмны адаг (юмны муу), адгийн наад зах нь (дор хаяад, захын жишээ), адгийн ноён албатдаа баатар, адгийн эр авгайдаа баатар [зүйр цэцэн үг] (муу нь муудаа дээрэлхүү гэсэн санаа);
4. [шилжсэн] Хөл: адагт мөргөх (хөлд мөргөх).

--oOo--